2021’de Kripto Para Staking ile Para Kazanma Kılavuzu

2020, merkezi olmayan finans yılı (DeFi) olarak görülüyor. DeFi’ın yükselişinde yeni nesil kripto para birimlerinin oynadığı merkezi rolden onurla söz ediliyor. İş kanıtı (PoW) blok zincirleri üzerindeki madencilerin sayısı yavaş yavaş azalmaya başladıkça, sektör sabit faiz veya farming ödülleri elde etmek için kripto staking’i kullanan kullanıcıların sayısında istikrarlı bir artışa tanık oldu.

Aslında, yalnızca Kraken’in platformunda bir milyar dolardan fazla kripto para yatırımı varken, Binance, Huobi ve diğer büyük borsalar da muazzam miktarda kripto paralar bulunuyor. Bu arada, DeFi platformlarında stake’li toplam varlıklar Ocak 2021’de 21-23 milyar dolara ulaştı. Bu, stake etme talebinin gerçek bir kanıtı.

Stake Etme (Staking) Nedir?

Stake etme, bir kullanıcının bir kripto para birimi cüzdanında kripto parasını Proof of Stake (PoS) tabanlı bir blockchain sisteminin işlemlerini sürdürmeye katılmak için kilitlediği veya tuttuğu bir etkinliktir. Bu olay katılan kullanıcıları ödüllendirirken aynı zamanda bir ağın fikir birliğine ulaşmasına yardımcı olması anlamında kripto para madenciliğine benzer.

Stake etme sırasında, işlemleri doğrulama hakkı, bir cüzdan içinde kaç token’ın “kilitlendiğine” bağlıdır. Bununla birlikte, tıpkı bir PoW platformundaki madencilik gibi, staker’lar yeni bir blok bulmaya veya bir blok zincirine bir işlem eklemeye teşvik edilir. Teşviklerin yanı sıra, PoS blockchain platformları ölçeklenebilir ve yüksek işlem hızlarına sahiptir.

Neyi Stake Edebilirim?

Stake etmenin artan popülaritesi sayesinde, kripto paralar ile pasif gelir elde etmek isteyen kullanıcılar için tonlarca seçenek var. Şu anda stake etme ödülleri sunan en büyük kripto para birimlerinden bazılarını kısaca ele alacağız:

Ethereum 2.0

En sıcak stake etme seçeneklerinden biri Ethereum 2.0’dır çünkü Ethereum bugüne kadarki en popüler ikinci kripto para birimi platformudur. Ve ETH’ye yatırım yapıyorsanız, esasen sistemin ilk doğrulayıcılarından biri olarak sistemin gelişmesine yardımcı olabilirsiniz.

ETH 2.0’da pay sahibi olmak için minimum 32 ETH’ye ve Eth1 mainnet istemcisine sahip olmanız gerekir. Eth2 Launch Pad’e giderek işleme başlayabilirsiniz.

Tezos (XTZ)

Tezos, Haziran 2018’de doğdu ve 230 milyon doların üzerinde yatırımla en büyük ilk kripto para teklifi (ICO) olarak büyük bir fırtınaya neden oldu. PoS’un likit kanıtı (LPoS) adı verilen bir sürümü uygular.

Tezos’un yerel para birimi XTZ olarak adlandırılır ve stake etme sürecini “baking” olarak adlandırır. Baker’lar yerel kripto para kullanılarak ödüllendirilir. Dahası, kötü niyetli baker’lar ise stake’lerine el konarak cezalandırılır.

Tezos’ta bir staker/baker olmak için, bir kullanıcının 8.000 XTZ token tutması ve tam bir düğüm çalıştırması gerekir. Neyse ki, üçüncü taraf hizmetleri ortaya çıktı ve küçük kripto para sahiplerinin küçük XTZ miktarlarını devretmesine ve baking ödüllerini paylaşmasına izin verdi. XTZ stake’inin yıllık yüzde getirisi, yüzde beş ila altı arasında değişir.

Algorand (ALGO)

Algorand’ın (ALGO) temel amacı, düşük maliyetli sınır ötesi ödemeleri yönlendirmektir. Bir PoS protokolü olan ağ, güvenlik ve işlem işleme için staker’lara ihtiyaç duyar. Tezos’tan farklı olarak, saf proof-of-stake (PPoS) fikir birliği mekanizmasını kullanır. Ancak yine de staker’ların tam düğümleri çalıştırmasını gerektirir.

Ayrıca ALGO delegasyonunu destekleyen üçüncü şahıslar da var. Bu ağlarda stake etme ödülleri yıllık yüzde beş ila on arasında değişiyor. Ödüllerin kullanılan platformdan etkilendiğini unutmayın. Örneğin, Binance Staking kullananlar %8 APY’den (yıllık yüzde getiri) yararlanabilirken, başka platform kullananların APY’si daha farklı olabilir.

Icon (ICX)

Karmaşık Koreli blok zinciri projesi Icon (ICX), doğal olarak stake etmeye izin veren başka bir platform sunuyor. Bununla birlikte, Icon delege edilmiş Proof of Stake (DPoS) konsensüs algoritmasını kullanması bakımından Algorand ve Tezos’tan farklıdır. Bu modelle, belirli sayıda kullanıcı yeni bloklar bulur ve işlemleri doğrularken diğerleri paralarını bu varlıklara devreder. Icon, ICX adlı yerel bir token’a sahiptir. ICON’daki yıllık stake ödülleri yüzde altı ile 36 arasında değişiyor.

Nerede Stake Edebilirim?

Stake için birçok farklı platform ve yöntem mevcuttur:

Borsalar

Borsalar, platformlarındaki çok sayıda kullanıcı sayesinde doğal olarak stake işine girdi. Yatırımcılar, stake ederek gelir akışlarını çeşitlendirebilir ve boşta kalan fonlarını borsalarda paraya çevirebilirler. Stake etmeyi destekleyen önde gelen kripto para birimi borsaları aşağıdakileri içerir, ancak bunlarla sınırlı değildir:

Binance: Binance, işlem hacmine göre en büyük dijital para borsasıdır. Bu nedenle, birçok yatırımcı, ticaret platformları aracılığıyla stake etmeyi düşündüklerinde listelerinin başında bulur. Buna paralel olarak, Ethereum 2.0 için Binance stake hizmeti Aralık 2020’de hayata geçti. Ek olarak, borsa, DAI, Tether (USDT), Binance USD (BUSD), BTC ve Binance Coin (BNB) gibi kripto paraları barındırdığı DeFi stake’ini de destekler.

Coinbase: Coinbase, bir dizi kripto para birimini yatırabileceğiniz başka bir lider kripto para birimi borsasıdır. ETH 2.0 stake etme dışında, Coinbase staking’e dahil olan diğer coin’ler ALGO ve XTZ’yi içerir.

Soğuk/Özel Cüzdanlar

Bu stake etme şekline soğuk staking de denir. Stake eden paraları aynı adreste tutmak zorundadır, çünkü onları taşımak kilitlenme süresini bozar ve sonuç olarak stake ödüllerini kaybetmelerine neden olur.

Stake etmeyi destekleyen önde gelen çevrimdışı/özel kripto para birimi cüzdanları şunları içerir:

Ledger: Ledger, soğuk cüzdanlar için endüstri lideridir. Donanım cüzdanlarının avantajı, bir stake etme oturumu sırasında kripto paralarınızın tam kontrolünü hala sürdürmenizdir. Ledger, kullanıcılarının yedi token’a kadar stake yapmalarına izin veriyor. Staking için desteklenen coin’lerden bazıları Tron (TRX), ATOM ve ALGO’dur.

Trust Wallet: Çok yönlü Trust Wallet, Binance tarafından desteklenen özel bir cüzdandır. Cüzdan, kullanıcıların XTZ, ATOM, VeChain (VET), TRX, IoTeX (IOTX), ALGO, TomoChain (TOMO) ve Callisto (CLO) stake ederek pasif bir gelir elde etmelerini sağlar.

CoolWallet S: İlk Bluetooth mobil donanım cüzdanı CoolWallet S, X-Savings özelliği sayesinde uygulama içi stablecoin (USDT) stake etme imkanı sunar

Trezor: Dünyanın en eski donanım cüzdanı, Exodus cüzdanı gibi otuz parti uygulamalar aracılığıyla Tezos gibi bazı varlıkların stake edilmesini de destekler.

Hizmet Olarak Stake Etme Platformları

Sırasıyla trade ve depolama yolları olarak ikiye katlanan kripto para birimi borsalarından ve cüzdanlarından farklı olarak, hizmet olarak stake etme platformları yalnızca stake etmeye adanmıştır. Ancak, bu platformlar, ücretlerini karşılamak için kazanılan ödüllerin belli bir yüzdesini alır. Bu platformlarda stake etme, soft staking olarak da bilinir.

Stake Capital: Loom Network (LOOM), KAVA, XTZ, Aion (AION), Livepeer (LPT) ve Cosmos (ATOM) stake’lerini destekler.

MyCointainer: MyCointainer kullanıcıları, sanal varlıklarını stake ederken Power Max, Power Plus ve Basic seçenekleri arasında seçim yapar. Üç seviye stake etme ücretlerini gösterir. Örneğin, Basic kullanıcıları 1 dolar kadar az, Power Max planındakiler ise ayda 10 dolardan fazla ödüyor. Platform, zincir üzerinde stake etme desteği ile 50’den fazla kripto para birimini barındırır.

DeFi Staking

Stake sağlayan DeFi platformlarından bazıları ise şu şekilde:

Maker (MKR): Platform, kullanıcıların Bitcoin gibi değişken bir kripto para birimine karşı stablecoin ödünç almalarına izin veriyor. Popülerliği, onu Ethereum blok zincirindeki önde gelen merkezi olmayan finans protokollerinden biri haline getirdi (şu anda Ocak 2021 itibariyle kilitli toplam hacimde ‘TVL’ bir numara). Özellikle, DAI ağın birincil stablecoin’idir. Bu nedenle, yield farmer’lar, kredilere uygulanan faizden ödül alırken, borçlulara ödünç verilen DAI’yi yatırırlar.

Synthetix (SNX): Synthetix’in SNX adlı yerel bir para birimi vardır. Adından da anlaşılacağı gibi platform, genellikle Synths olarak bilinen sentetik varlıkların ihraç edilmesinde kullanılır. Synth’ler, hisse senetleri, kriptolar ve fiat gibi fiziksel ve gerçek varlıkları temsil etmek için kullanılan sanal varlıklardır.

Yearn Finance (YFI): Protokol, Şubat 2020’de bir DeFi toplayıcı olarak ortaya çıktı. Bu nedenle, borç vermeyi ve borçlanmayı kolaylaştırmak yerine, yatırılan fonları en iyi getiri ve daha düşük risk profillerine sahip platformlara dağıtır. Örneğin, en ödüllendirici ve daha az riskli getirileri sağlamak için bu ikisini bulduğunda fonları Aave ve Compound arasında dağıtır.

Compound (COMP): Compound, kullanıcıların ETH, USD Coin (USDC), Basic Attention Token (BAT), Ethereum (ETH) ve DAI gibi küçük bir dizi kripto para birimini ödünç almasını veya vermesini sağlar. Platform, borç verme havuzlarını kullanır ve kredilere faiz uygular. Teminat için protokol, borçluların belirli miktarda desteklenen kripto paraları yatırmasını gerektirir.

Staking Platformu Nasıl Seçilir?

Kripto paralarınızı yatırmak için acele etmeden önce, stake platformu seçimlerinizi dikkatlice  yapmanız gerekir. Yanlış seçim yapmak, ödüllerinizi ve stake paralarınızı kaybetmenize neden olabilir. Bir stake platformu seçerken şunlara dikkat etmek gerekir:

• Yeni DeFi platformları söz konusu olduğunda, bir kurucunun veya ekibin tanıtmaya çalıştıkları protokole hemen güvenmeyin, özellikle de teknoloji konusunda pek bir fikriniz yoksa. Reddit ve Twitter’a girin ve başkalarının protokol hakkında neler söylediğini inceleyin.
• Yıllık ödüllere veya APY’lere fazla kapılmayın. Platformun itibarı ve yaşı gibi dikkate alınması gereken birçok önemli faktör var.
• Mümkün olduğunca, son derece yüksek stake getirisi vaat eden platformlarda kripto servetinizi riske atmak yerine Maker, Cool Wallet vb. gibi saygın platformlara bağlı kalın.
• PoS tabanlı bir platformdaki bilgileri kontrol etmek için CoinMarketCap gibi güvenilir sistemleri kullanın. Bu aynı zamanda hizmet olarak stake etme platformları ve üçüncü taraf stake hizmetleri için de geçerlidir.
• Stake etmeden önce, stake etme sürecini yöneten hüküm ve koşulları veya kuralları okuyun.

Kripto Paralar Nasıl Stake Edilir

Dijital para birimlerini stake etme süreci, stake etme seçeneğinize bağlıdır. Örneğin, soğuk istifleme, bir PoS platformunda doğrudan doğrulayıcı olmaktan farklıdır. Dahası, hizmet olarak stake etme platformlarını kullanmak, üçüncü şahıslardan veya borsaya dayalı stake etme yöntemlerinden farklı bir yol izler.

Bir Borsada Staking

Burada bir borsa kullanarak kriptoyu nasıl yatıracağımıza bakacağız. Tercih ettiğimiz platform olarak Binance’i ve kripto para birimimiz olarak Ethereum’u kullanalım.

• Öncelikle bir Binance hesabınız ve bazı ETH coin’lerinizin olması gerekir.  Giriş yaptıktan sonra Finance>Binance Earn>ETH 2.0 staking’e erişin.
• Stake edilmiş ETH’lerin 24 aya kadar kilitlenme süresine sahip olduğunu unutmayın. Binance, stake edilmiş ETH’yi tokenize eder ve ödülleri BETH biçiminde dağıtır.
• “Şimdi Stake Yap” seçeneğine basın ve stake etmeye ayırmak istediğiniz ETH miktarını belirtin. “Onayla”yı tıklayın. Açılan ikinci pencerede, “Onayla”yı tekrar tıklamadan önce hüküm ve koşulları gözden geçirin.

Donanım Cüzdanında Stake Etme

Ledger gibi bir donanım cüzdanında kripto para stake etme süreci de benzer şekilde basittir.

• İlk adım, kripto paranın (ör. ALGO) uygulamasını Ledger’a yüklemektir.
• Ledger Live’da yeni bir hesap oluşturun ve Ledger Live kullanarak yatırmak istediğiniz paraları buraya taşıyın. Ve bitirdiniz!

Ama hepsi bu kadar değil. Ledger cüzdanınızda depolanan paraları kullanabilir, ancak diğer cüzdan uygulamalarını kullanarak kriptoyu yönetebilirsiniz. Bu formülü kullanarak stake etme, yukarıdaki prosedürle aynı adımları izler, ancak birinci adımdan sonra üçüncü taraf bir kripto para deposu seçersiniz.

Bundan sonra, cüzdandan Ledger’a para göndermeniz ve stake etmeye başlamanız gerekir. Üçüncü taraf cüzdanının kripto paranızı yönettiğini unutmayın.

Kripto Para Stake Etmenin Geleceği

Stake etmenin PoW tabanlı madencilikten daha sağlıklı (çevresel ve belki de ekonomik olarak) olduğu açıktır. Bu nedenle, kripto para sektöründe haklı olarak ivme kazanıyor ve pazar payı artıyor. Ethereum nihayi değişikliği yaptığında ve Aralık 2020’de resmi olarak stake etmeyi memnuniyetle karşıladığında stake etme yönündeki değişim yeni bir güç kazandı.

Ve 2021’de, DeFi stake’i gelişmeye devam ederken, hem merkezi olmayan hem de merkezi stake’lerin popülaritesi tüm zamanların en yüksek seviyesinde gibi görünüyor.

Son olarak, FOMO’yu tetikleyen büyümesine rağmen, DeFi stake’ine dikkatle yaklaşılmalıdır, özellikle yeni oluşturulan protokoller, yield farming veya likidite sağlayıcıları için şüpheli derecede yüksek ödüller vaat ediliyor. Bunlara dikkat etmek şart.

Kripto para stake etmenin önemli bir riskle geldiğini unutmayın, bu nedenle kapsamlı araştırma yapmak ve akıllıca yatırım yapmak kesinlikle çok önemlidir. Mutlu stake’ler!