Kapitalizm, kaynakların en verimli dağılımını belirlemek için serbest piyasaya odaklanan ve fiyatları arz ve talebe göre belirleyen bir ekonomik sistemdir.
Sosyalizm genellikle, serbest piyasanın olmadığı ve kaynakların tahsisinin merkezi bir organ tarafından belirlendiği kapitalizmin karşıtı olarak sunulur.
Kapitalizmin, bazıları iki sınıflı bir sistem, özel mülkiyet, kar amacı, asgari hükümet müdahalesi ve rekabeti içeren birçok benzersiz özelliği vardır.
Kapitalist Ekonominin Özellikleri Nedir?
Dünyanın her yerindeki milletler birkaç farklı ekonomik sistem kullanır; sosyalizm ve kapitalizm. Kapitalizme genellikle en saf haliyle serbest piyasa ekonomisi denir. Yaygın bir sosyalizm türü komünizmdir.
Bu ekonomik sistemlerde, her sistemin saflık derecesini etkileyen politik ve sosyal unsurlar gömülüdür. Başka bir deyişle, birçok kapitalist ulus, iç içe geçmiş sosyalizm unsurlarına sahiptir. Dolayısıyla, kapitalizmin ideallerine bağlılığın farklı dereceleri veya düzeyleri olsa da, tüm kapitalist ekonomiler arasında ortak olan birkaç özellik vardır.
İki Sınıflı Sistem
Tarihsel olarak, kapitalist toplum, iki birey sınıfı arasındaki bölünme ile karakterize edildi: malları üretme ve dağıtma araçlarına sahip olan kapitalist sınıf (sahipler) ve emeğini ücret karşılığında kapitalist sınıfa satan işçi sınıfı.
Ekonomi, şirketlerin sahibi olan ve bunları işleten ve kaynakların kullanımına ilişkin kararlar alan bireyler (veya şirketler) tarafından yönetilir. Ancak, tipik olarak eğitim ve öğretim yoluyla ortaya çıkan ve iki sınıflı sistemi daha da alt sınıflara (örneğin orta sınıf) ayıran uzmanlaşmaya izin veren bir “işbölümü” vardır.
Özel mülkiyet
Bir sınıfın üretim araçlarına sahip olduğu iki sınıflı sistemden daha fazla tahmin yapmak özel mülkiyettir. Kapitalist ekonomilerde, mülk, tesis ve teçhizata sahip olan bir özel sektör vardır. Üretim sahipleri işlerini nasıl yürüteceklerine, ne kadar üreteceklerine ve kaç kişiyi işe alacaklarına karar verirler.
Devletleştirme, özel mülkiyetin devlet mülkiyetine devredilmesidir, Rusya’da Sovyetler Birliği olduktan sonra böyle olmuştur. Tersine, Sovyetler Birliği çöktüğünde, iş ve sanayinin devlet mülkiyetinden özel mülkiyete devri olan özelleştirme gerçekleşti.
Bu, özel mülkiyetin olmadığı sosyalist ekonomilerle taban tabana zıttır. Hükümet tüm üretim araçlarını kontrol eder ve merkezi planlama yoluyla ne kadar üretildiğini ve tüm kaynakların nasıl tahsis edildiğini belirler.
Kar Motifi
Şirketler kar etmek için vardır. Tüm şirketler için amaç, yalnızca kar için mal ve hizmet yapmak ve satmaktır. Şirketler sadece insanların ihtiyaçlarını karşılamak için var değildir. Bazı mal veya hizmetler ihtiyaçları karşılasa da, bunlar ancak insanlar onlara ödeme yapacak kaynaklara sahipse ve üreticiye bir fayda sağlıyorsa mevcut olacaktır.
Kâr güdüsü, zenginlik birikimine yol açar ve bireylerin çalışmasına ve yenilik yapmasına olanak sağlayan başlıca faktördür. Bu yenilik, toplumu yeni teknolojilerin ve daha ucuz malların tanıtımıyla ilerletir.
Asgari Devlet Müdahalesi
Kapitalist toplumlar, piyasaların devlet müdahalesi olmadan işlemesi için kendi haline bırakılması gerektiğine inanır, bu fikir laissez-faire olarak bilinir. Gerçek kapitalistler, serbest piyasanın her zaman talebi karşılamak için doğru miktarda arz yaratacağına ve tüm fiyatların buna göre ayarlanacağına inanırlar.
Serbest piyasa kapitalistleri ayrıca, örneğin düzenlemeler veya iş kanunları yoluyla herhangi bir hükümet müdahalesinin serbest piyasa ekonomisinin verimliliğini engellediğine ve hem topluma hem de ekonomiye zarar veren verimsizliklere yol açtığına inanırlar.
Bununla birlikte, tamamen hükümetten bağımsız bir kapitalist toplum sadece teoride mevcuttur. Kapitalizmin poster çocuğu olan Amerika Birleşik Devletleri’nde bile hükümet, finans kurumları için Dodd-Frank Yasası gibi belirli endüstrileri düzenler.
Buna karşılık, tamamen kapitalist bir toplum, işçi sınıfının durumunu veya diğer olumsuz dışsallıkları fazla dikkate almadan, yalnızca kar elde etmek amacıyla piyasaların arz ve talebe dayalı fiyatları belirlemesine izin verecektir.
Rekabet
Gerçek kapitalizmin rekabetçi bir piyasaya ihtiyacı vardır. Rekabet olmadan tekeller vardır ve mal ve hizmetlerin fiyatlarını belirleyen piyasa yerine satıcı, kapitalizmin koşullarına aykırı olan fiyat belirleyicidir.
Rekabet, şirketleri rakiplerinden daha iyi olmaya çabalamaya yönlendirir, böylece verilen ürün veya hizmet için daha büyük bir pazar payı elde edebilirler, karlarını arttırırlar, bu da çoğu zaman rekabeti öne çıkarmak için inovasyona yol açar. Daha önce tartışıldığı gibi, bu yenilik toplumu teknoloji ve düşünce açısından ilerletir. İşletmeler rakiplerine kıyasla kendilerini daha çekici hale getirmeye çalıştıkları için daha düşük fiyatlar ile sonuçlandığından rekabet tüketiciler için de faydalıdır.
Kapitalizm en saf haliyle, piyasanın yalnızca kâr amacıyla fiyatları belirlediği bir toplumdur. Kar elde etmeyi azaltan herhangi bir verimsizlik veya müdahale piyasa tarafından ortadan kaldırılacaktır. Kapitalist bir ekonomide, bireyler istedikleri mesleği seçme ve iş kurmak için mülk, tesis ve ekipmana sahip olma hakkına sahiptir. Diğer işletmelerle rekabet daha düşük fiyatlara ve inovasyona yol açarken, işi uygun gördükleri gibi yürütmelerine izin verilir.
Bu makale yatırım tavsiyesi veya önerisi içermemektedir. Her yatırım ve alım satım hareketi risk içerir ve okuyucular karar verirken kendi araştırmalarını yapmalıdır.
