Kaybedenler Kulübü: Stablecoin’lerin Düşüşü!

Kripto para ticaretini kolaylaştırmayı amaçlayan stablecoin‘ler, son yıllarda depeg ve çöküş senaryolarıyla sektöre damga vurdu.

Satoshi Nakamoto‘nun başlattığı kripto devrimi, Bitcoin öncülüğünde küresel popülerlik kazandı. Kripto para birimleri, yıllar içerisinde evrilmeye ve benimsenmeye devam etti. Yıllar öncesinde, herhangi bir kripto para birimini satın alabilmek için Bitcoin veya Ethereum paritesi kullanılıyordu. A Coin‘i almak isteyen birisi A/BTC paritesinde işlem yapıyordu. Sonraki süreçte, fiat paraların daha kolay kripto para birimlerine entegre olması amacıyla stablecoin’ler ortaya çıktı. Ancak bu yenilik, birçok problemleri de beraberinde getirdi.

Stablecoin Başlangıcı ve Stablecoin’lerin İlerleyişi

Stablecoin ürünleri, geleneksel finansal sistem ile kripto ekosistemini entegre ederek popülerlik kazandı. Bu mecrada üretilen ilk stablecoin’ler, BitUSD ve NuBits oldu.

BitUSD, 2014 yılında ABD dolarına endeksli bir merkeziyetsiz kripto para olarak ortaya çıktı. Bu ilk stablecoin’in arkasında, popüler kripto projesi BitShares yer aldı. BitUSD teminatı, BitShares varlıklarıyla desteklendi.

İlk çıkan bir diğer stablecoin NuBits, geleneksel finans sistemine rakip olmayı amaçlayan merkeziyetsiz Nu ağı tarafından oluşturuldu. NuBits de varlık rezervleri ile teminat sağlamaya çalıştı.

Yıllar boyunca stablecoin‘ler üzerinde çeşitli iyileştirmeler ve güncellemeler yapıldı. Alanın ilk ürünleri olan NuBits ve BitUSD, banka varlıklarına kadar her türlü güvenli yöntem ile desteklense de devamlılık gösteremedi.

Stablecoin’lerin erken aşamasında, benimsenme az olduğu için yatırımcılar BTC ve ETH pariteleriyle kripto para birimlerini almaya devam etti. Stablecoin‘lerin popülerleşme evresi, Tether (USDT) ve USD Coin (USDC) sayesinde gerçekleşti.

Kripto para birimlerine olan ilgi arttıkça, sektöre giren fiat para miktarında da gözle görülür bir yükseliş yaşandı. Kripto endüstrisine, dolar akını başladı. Bu durumda, yatırımcıların daha kolay kripto ticareti yapmaları için stablecoin’ler ön plana çıktı. Liderlik koltuğunu, en aktif kullanılan stablecoin olan USDT aldı.

Stablecoin Çöküşü ve Çöken Stablecoin’ler

Kripto para piyasasında dönen paranın on kat daha fazla bir artış göstermesi, işlem pariteleri arasında stablecoin‘lerin öne çıkmasını sağladı. Birçok yatırımcı, hızlı ve daha az masraflı olması nedeniyle stablecoin‘ler aracılığıyla alım satım yaptı.

Kripto boğa piyasasının da etkisiyle stablecoin‘ler üzerindeki talep tavan noktasına ulaştı. Bu durum, USDT ve USDC‘yi piyasa değerine göre ilk 10 kripto para birimi arasına soktu.

Ancak bu talebin arka perdesinde, stablecoin‘lerin teminat ve desteklenme durumu yer aldı. Kripto boğa piyasasında, yatırımcıların çoğu stablecoin‘lerin çalışma mantığını umursamadı. Hatta birçok yatırımcı, herhangi bir stablecoin ürününün çökmesi halinde kripto sektöründe neler olabileceğini bile düşünmüyordu.

Fiat para birimlerine sabitlenen stablecoin‘ler, 1 dolar sabit kurda kalabilmek için çeşitli yöntemler kullandı. Geleneksel olan ve en çok tercih edilen yöntem, merkeziyetsizliği korumak amacıyla kripto varlıklar ile teminatlandırmak oldu. Birçok stablecoin, kendi merkeziyetsiz varlıkları ile teminatlanmayı tercih etti.

Birkaç kripto projesi de kendi ekosistemini kurarak, stablecoin‘leri bu ekosistemin kalbi haline getirdi. Terra, Waves, NEAR, Kava bu yöntemi sık kullandı. Terra‘nın sistemi, Luna coin’in öz varlığıyla UST stablecoin’i desteklemek oldu. İki kripto para birimi, birbirine bağlı bir şekilde hareket etti.

Ancak stablecoin‘lerin uzun vade plansızlığı ve karamsar piyasa koşulları, birçok çöküşü de beraberinde getirdi.

1- TerraUSD (UST)

Terra, ekosistemini geliştirmek ve genişletmek için yenilikçi çalışmalar yapmaya çalıştı. Proje ekibi, ödeme yöntemi ve yatırım aracı olarak öne çıkmak için geniş kapsamlı hareket etti. Algoritmik bir stablecoin olarak UST, ekosistemin bel kemiği haline getirildi. UST, diğer stablecoin’lerden daha farklı bir yapıya sahip oldu. Popüler stablecoin’in arkasında Terra ekosisteminin kripto parası Luna yer aldı.

Luna içerisindeki varlıklar, UST için bir teminat olarak gösterildi. Luna tarafında yaşanan yükseliş, UST‘yi destekleyecek ve UST tarafına giren para, Luna fiyatını yükseltecekti. Harika bir fikir olarak başlayan bu proje, büyük bir yıkıma dönüştü. Çünkü, ayı piyasası ve hack saldırıları tüm ekosistemi çökertmeye yetti.

2021 yılının Mayıs ayına gelindiğinde, UST açısından kötü senaryo patlak verdi. UST, Mayıs başlarında depeg olarak 0.96 dolar civarına kadar geriledi. Birçok kripto yatırımcısı ve analisti, bunun ufak çaplı bir sarsılma olduğunu düşündü. Kripto piyasasına göre UST, tekrar 1 dolara kısa süre içerisinde sabitlenecekti.

Ancak, 12 Mayıs tarihinde UST büyük bir çöküş yaşadı. Çöküşün kaynağı, algoritmik yapısı gereği Luna ile paralel hareket ediyor olması oldu. En çok kullanılan kripto para birimi Luna‘nın yüzde 99 değer kaybetmesi, UST‘yi de dibe çekti. Bu Terra krizi, kripto para piyasasının da düzelmeyecek bir ayı trendine girmesine etmen oldu.

O dönemde yaşanan Terra krizi, kripto çöküşü olarak gündemde büyük bir yer edindi. Kripto para endüstrisinde dönen varlıkların yüzde 35‘i bu çöküşün ardından buharlaştı.

ABD Hazine Bakanı Janet Yellen, yaptığı toplantıda TerraUSD‘nin (UST) çökmesinin “finansal istikrara ilişkin riskleri” ortaya çıkardığını ve denetlemenin planlanması gerektiğini açıkladı.

UST, şimdilerde stablecoin olmaktan çıktı ve normal bir kripto para birimi gibi varlığını sürdürüyor.

2- Neutrino USD (USDN)

Merkeziyetsiz kripto para projesi Waves, ekosistem ürünü olarak ABD dolarına sabitlenmiş Neutrino USD‘yi çıkardı. USDN, tıpkı Terra olayındaki gibi algoritmik bir yapıda hizmete başladı. USDN teminatı Waves varlıklarıyla sağlanmaya çalışıldı. Bakıldığında, USDN ile UST işleyişi birebir aynı olarak öne çıktı.

Ancak UST tarafında yaşanan olayların getirdiği güvensiz hava, özellikle tıpkı UST gibi olan USDN‘yi de vurdu. USDN, birçok yatırımcının kaçmasının ardından depeg oldu. Diğer taraftan, kripto ayı piyasasının etkisiyle Waves fiyatında da düşüş yaşandı. Waves‘in düşmesi, USDN fiyatının da düşmesine yol açtı.

Bir stablecoin olarak hizmet veren USDN, mevcut olarak 0.5 dolar seviyesinde hareket ediyor. Günlük hacmi 600 doları geçmeyen stablecoin, tarihe karışabilir. Yatırımcılar, güvenilir olmadığı için bu projeden şimdilik uzaklaşmayı tercih ediyor.

Stablecoin hizmetinin rezervlerinde, Waves ekosistem ürünleri yer alıyor. Olası bir çöküş senaryosunda, tüm Waves ekosistemi bu durumdan etkilenebilir.

3- NEAR Stablecoin (USN)

Merkeziyetsiz akıllı sözleşmeler platformu NEAR, ekosistemini geliştirmek ve güçlü bir ağ yapısına sahip olmak için stablecoin çıkardı.

USN, çıkış amacı olarak UST potansiyelini ve FRAX güvenilirliğini baz aldı. NEAR ekosistemini geliştirmek ve iyileştirmek amacıyla ortaya çıkan USN, likidite artışını sağlamak için yeni bir yöntem olarak görüldü.

USN, algoritmik bir yapıya sahip olarak UST’yi örnek aldı. Bu durum, başlangıçta ilgi çekici bir durum gibi görünse de UST’nin çökmesi her şeyi değiştirdi. Stablecoin, tamamen NEAR ekosistem varlıklarıyla teminat altına alındı. Dolara sabitlenmesi amaçlanan projede, stake ve likidite oranları ile güçlü çalışmalar planlandı.

Ancak UST tarafında yaşanan büyük çöküş, korku ve güvensizlik oklarını USN’ye çevirdi. USN, her ne kadar sağlam görüntü sergilese de fud akımından kaçamadı.

Popüler kripto para birimi NEAR‘ın stablecoin’i USN, depeg olarak 0.88 dolar seviyesine indi. Bu stablecoin, hiçbir büyük merkezi borsa tarafından listelenmedi.

4- Kava Stablecoin’i (USDX)

DeFi kredi platformu olan Kava, kullanıcılarına ve yatırımcılarına farklı gelir kapıları açmayı amaçlayarak hizmetlerine başladı. Kava, kullanıcıların USDX stablecoin’i ile borç alıp vermelerini ve sisteme stake ederek faiz kazanmalarını sağladı.

Merkeziyetsiz bir banka olarak çalışan Kava, stablecoin ürünü USDX için oldukça büyük bir çaba gösterdi. ABD dolarına sabitlenen USDX, kullanıcılarından yeterli ilgiyi görmedi.

Ripple ve Maker DAO tarafından desteklenen Kava, ekosistem ürünlerini yeterli konuma getiremedi. Mainnet tarafında doğrulayıcılarını artırmak isteyen popüler proje, USDX ile desteklenmek istiyor. Ancak UST tarafında yaşanan çöküş, arkasındaki ekibin yeterli güveni verememesi nedeniyle USDX tarafını da etkiledi.

USDX, sabit dolar kurundan depeg olarak 0.82 dolar seviyelerine kadar düşüş yaşadı. Stablecoin, 200 bin dolarlık günlük hacimle pek de ilgi görmüyor. USDX, Kava ekosistemi dışında hiçbir borsada yer almıyor.

5- Huobi’nin Terk Ettiği Stablecoin (HUSD)

Popüler kripto para borsası Huobi, merkezi borsasında kullanım alanı ve likidite kaynağı yaratmak amacıyla HUSD‘u destekledi. Ethereum ağında ortaya çıkan HUSD, ABD dolarına sabitlenmiş fiyatı ve stablecoin hizmetiyle ön plana çıktı.

Stable Universal tarafından 2018 yılında ortaya çıkartılan HUSD, Huobi borsasının desteğiyle listelenerek piyasaya çıkış yaptı. Popüler stablecoin’in ilk amacı, dört farklı stablecoin’in birleşimi olmak oldu. PAX, TUSD, USDC ve GUSD, tek bir stablecoin’de birleşerek daha güvenilir bir liman oluşturulacaktı.

Ancak bu fikir, yatırımcılar tarafından onaylanmadı. Bu nedenle HUSD, tek başına bir stablecoin olarak ve Huobi desteğinden çekilerek varlığını sürdürmeye başladı. Merkezi bir borsanın arkasında olmasını istemeyen yatırımcılar, bu hamleden sonra güven duymaya başladılar.

Ancak UST tarafında yaşanan olayların etkisi, HUSD için de sancılı oldu. Milyonlarca dolarlık varlıklarının erimesi ve kullanıcı kaybıyla yüzleşen HUSD, hayatta kalma mücadelesi vermeye başladı.

Son olarak Huobi, HUSD‘u borsasından delist etmeye karar vermesiyle bitirici hamleyi yapmış oldu. Tüm bu süreçlerin ardından HUSD, stablecoin olmaktan çıktı ve depeg bir şekilde devamlılık sergiliyor.

Güncel olarak HUSD, 0.142 dolar seviyelerinde ilerliyor. Bir zamanların sansasyonel stablecoin’i, son 24 saatte yalnızca 4 bin dolarlık bir hacim gördü.

Stablecoin Geleceği, Düzenlemeler ve Denetlemeler

Düşen ve başarısız olan stablecoin’ler, bütün bir stablecoin sektörüne karşı bakış açısını olumsuz yönde etkiliyor. Kripto para yatırımcıları ve kurumsal şirketler, teminatı sağlam olan ve varlıkları korunan stablecoin’leri tercih ediyor. Bu kapsamda, USDT, USDC ve BUSD arasında bir rekabet başladı.

Ancak, genel olarak kripto endüstrisine ve stablecoin sektörüne güven azaldı. Bu yıl gerçekleşen FTX ve Terra çöküşü bu durumu tetikledi. Küresel çapta konuşulan ve beklenilen, hızlı bir düzenleme ve denetleme ihtiyacı oldu

Özellikle stablecoin’ler tarafında, küresel çapta ve yasalar ile desteklenen bir düzenlemenin gelmesi bekleniliyor. Başta ABD olmak üzere, diğer ülkelerin de gündeminde bu konu yer alıyor. UST’nin çökmesi ve diğer stablecoin’lerin depeg olması, hukuksal süreçleri hızlandırdı.

ABD düzenleyicisi ve Avrupa düzenleyicisi, hemfikir bir görüş ile 2023 yılında stablecoin’lerin rayına oturtulması gerektiğini düşünüyor. Bu durum, geçmiş dönemde yaşanan olayları unutturmasa da piyasaya olan güveni artırabilir.

Ancak yatırımcılar, genel olarak kripto para piyasasının üzerindeki bu karamsar bulutların kalkması ve ayı trendinin bitmesi bekleniliyor. Stablecoin’lerin düzenlenmesi, sonraki boğa koşusu için de önemli bir etmen olabilir.

Düzenlemeler ve denetlemeler sonrasında, USDT, USDC ve BUSD öncülüğünde yeni bir mecra ortaya çıkacak. Bu mecra, rezervleri sağlam olan ve teminatlandırılabilen ürünlerin devamlılığını sağlayacak. Aksi projeler, yasaklanarak ortadan kaldırılacak. Ayrıca, stablecoin projesinin ekibi ve varlıkları da şeffaf bir şekilde düzenleyiciler ile paylaşılacak.