Suudi Arabistan’ın günlük 5.7 milyon varil civarında üretim yapan milli petrol şirketi Suudi Aramco’ya ait iki tesise Cumartesi günü insansız hava aracıyla (İHA) saldırı düzenlenmesi sonucu yangın çıktığı açıklanmıştı.
Saldırı sonrası ham petrol fiyatları Mayıs ayından bu yana 2019’da ilk defa sert şekilde yükselişe geçti. Abqaiq ve Khurais’deki Suudi Aramco petrol tesislerini hedef alarak gerçekleştirilen İHA saldırıları, ülkenin toplam petrol üretiminin en az yüzde 50’sini yok etti. Saldırı küresel petrol üretiminin ise yüzde 5’ini etkilemiş oldu. Saldırıyla birlikte Londra’nın Brent vadeli işlemleri açılıştan kısa bir süre sonra yüzde 20 oranında artışla yaklaşık 12 dolarlık bir artış gördü. ICE Futures Europe ise yüzde 19 artış ile 71,95 dolar seviyesine yükseldi.
ABD piyasaları da saldırıdan etkiledi. Piyasalar saldırıya cevaben yüzde 10 civarında artış yaşadı. ABD West Texas Intermediate, varil başına 61 dolardan daha fazla bir fiyatla işlem yapara yüzde 11,6 arttı. Bununla birlikte Vadeli İşlemler, ABD Başkanı Donald Trump’ın ABD’nin Stratejik Petrol Rezervi’nden (SPR) “belirlenecek bir miktar” petrolün kullanılmasına izin verdiğini açıklamasının ardından hafifçe düşüş yaşadı.
Suudi Arabistan Krallığı’nın ulusal petrol şirketi olan Suudi Aramco’nun her zaman belirli sözleşmeye bağlı taahhütleri yerine getirmesini sağlamak için sürekli olarak 40 gün boyunca petrol tedarikini elinde tuttuğu bildiriliyor. Şimdi Wood McKenzie’nin başkan yardımcısı Gelder’a göre bu saldırının yakın gelecekte ciddi sorunlara yol açması kuvvetle muhtemel. Gelder’e göre bu saldırı petrol piyasası için önemli etkiler doğuruyor. Ona göre Suudi Arabistan’dan gelen tedarik başına günde 5 milyon varil kayıp ve mevcut stoklar ve diğer OPEC ve grup üyelerinin sınırlı yedek kapasitesi ile uzun süre bu kayıp karşılanamayacak.
Bloomberg’in Uluslararası Enerji Ajansı, saldırının tarihte yaşanan en büyük aksaklıkların temelini oluşturduğunu bildirdi. Bu olaya en yakın tek olay 1978-1979 yılları arasında İran Devrimi sırasında meydana gelen ve yaklaşık 5.6 milyon varil zararın söz konusu olduğu olaydı.
Şimdi Suudi yönetimi kayıpların yerini doldurmak için planlar yapıyor. Ancak bazı uzmanlar tam kapasitenin en azından haftalarca süreceği görüşündeler. Bu, Suudi Aramco’nun sözleşme taahhüdünü yerine getirme yeteneğini önemli ölçüde engelleyecek. Ancak saldırı, Suudi tesislerine (ve muhtemelen başkalarına) saldırmanın ne kadar kolay olduğu konusunda bir tartışma başlattı. Citigroup’un küresel emtia araştırmaları başkanı Ed Morse , “Üretimin tam kapasite ile ne kadar sürdüğüne bakılmaksızın bu durum petrol işlem tesislerinin saldırılara karşı aşırı derecede savunmasız olduğunu gösteriyor” ifadelerini kullandı.
ABD yönetimi, saldırıların arkasında İran’ın olduğunu iddia ediyor. ABD, kendilerine göre Irak ya da İran’ın konumu ile tutarlı olarak Kuzey ya da Kuzeybatı’dan yaklaşık 17 etki noktası gösteren uydu görüntüleri yayınladı. ABD yönetimi hiçbir isimden bahsetmedi, ancak Trump yönetimi yine de resmi açıklamanın krallık tarafından yapılmasını bekliyor, İran şimdiye kadar ABD’den gelen iddiaları reddeti.
Saldırının tüm piyasaları etkilemesi sonrası Bitcoin fiyatının ne yönde etkileneceği sorulmaya başladı. Uzmanlara göre Bitcoin bu kargaşadan karlı çıkacak ve fiyatta ciddi bir yükseliş görülecek.
Bu makale yatırım tavsiyesi veya önerisi içermemektedir. Her yatırım ve alım satım hareketi risk içerir ve okuyucular karar verirken kendi araştırmalarını yapmalıdır.