Bugünkü yazımda döngüleri fark edebilmenin rahatlatıcı avantajlarının yanı sıra bu farkındalığı kendi lehimize nasıl kullanabileceğimizden, uzun vadeli yatırımcı olma mantalitesini nasıl beslediğinden ve kademeli alım-satımlarla birleştirildiğinde verebileceği olumlu sonuçlardan bahsedeceğim.
İlk olarak parite seçimiyle başlayalım. Burton Malkiel’e göre gözleri kapalı bir şekilde dart atarak maymunlara yaptırılan rastgele hisse seçimleri dahi birçok uzmandan daha iyi sonuçlar vermektedir. Malkiel, uzmanların ya da fon yöneticilerinin yaptığı şeyin yalnızca iyi hikâyeler yazmak olduğunu belirtmektedir. Bu iddiayı test etmek için Arnott ve arkadaşları Malkiel’in maymunlarını taklit etmek amacıyla 100 rastgele, 30 eşit ağırlıklı hisse seçiminde bulunmuşlardır. Yaptıkları araştırma sonucunda rastgele seçimlerin, ince elenip sık dokunulmuş seçimler kadar etkili olduğunu ve portföyün büyümesini sağladığını bulmuşlardır.
Hırs, açgözlülük ve korkunun esiri olmayın
Buradan portföyünüzü rastgele seçimlerle oluşturmanız gerektiği anlamı çıkmasın. Neye yatırım yapıldığının araştırılması ve katma değer üreten, gelecekte bir anlam yaratabilecek ve iyi bir hikâyesi olan şirketlere ve kripto paralara yatırım yapmak çok daha mantıklı bir seçenek olacaktır. Çünkü diğer insanlar da portföylerini bu bakış açısıyla yapılandırmakta ve sistemin bu şekilde devam etmesine yakıt olmaktadır. Burada vurgulamak istediğim nokta bir stratejinizin olması ve doğru zamanda giriş yapabilenizin hisse veya kripto para seçiminden daha önemli olduğudur. Elinizdeki varlıkları al-sat yaparak büyütmeye çalışmak ya da dibi-tepeyi bulmaya çalışmak teoride mantıklı ve yapılabilir görünse de pratikte çalışmamaktadır. Birçok kişi objektif davranamamakta, duyguları düşünceleri karşısında galip gelmekte ve korku, açgözlülük, hırs, öfke, kıskançlık gibi duyguları tarafından yönetilmektedir. Duygusal karar vermeye yatkın olmamız, bireysel yaşantılarımızdaki olumlu/olumsuz olayların yatırım kararlarımıza yansıması, ülke ve dünyada yaşananların psikolojimize etkisi gibi bu duruma neden olan birçok şeyden bahsedilebilir. Peki nasıl yatırım yapmalıyız?
Yatırımdan önce araştırma yapmanın hayati önemi
Öncelikle şunu belirtmeliyim ki bu işin doğrusu veya yanlışı yok. Kişinin risk profilinden portföy büyüklüğüne kadar birçok faktör yatırım tercihleri üzerinde oldukça etkilidir. Bana göre yapılması gereken şey yatırım yapılacak ürünler hakkında kısa bir araştırma yaptıktan sonra (hikayesini, tokenekomisini, topluluğunu vs. araştırabilirsiniz) portföyü risk ve getiri açısından dengeli bir şekilde oluşturmaktan geçmektedir. Sonrasındaysa kademeli bir şekilde alım ve satım yaparak hareket edilmelidir. Doğru zamanlamayı hiçbir zaman bilemeyeceğimiz için bu noktada belirli stratejileri izleyebiliriz. Alım noktasında hepinizin bilebileceği üzere en iyi stratejilerden dolar maliyet ortalaması (DCA) takip edilebilir. Kısaca anlatacak olursak DCA, kişilerin elindeki parayı yatırım yapacağı ürüne tek seferde değil, belirli aralıklarla (aralıklar fiyat bazlı veya tarih bazlı seçilebilir) eşit miktarlarla yatırmasıdır. Bazı kişiler eşit miktarlarla yatırmaktansa fiyat daha aşağıdaki seviyelere gittikçe yatırım yapacağı miktarı da artırmaktadır.
Kademeli alım örneği
Somutlaştırabilmek adına Bitcoin üzerinden örnek vererek ilerlemek istiyorum. Geçtiğimiz döngüde Bitcoin 69.000 doları gördükten sonra Kasım 2022’de 15.000 dolar seviyelerine kadar düşmüştü. Elinizde 20.000 dolarınız olduğunu ve yeni yılla beraber yatırım yapmaya başlayacağınızı farz edelim. Her hafta başında fiyatın nerede olduğuna bakmadan alım yapacak şekilde toplam 10 alım belirlediniz. Kademeli bir şekilde her hafta alım yaptığınız senaryoda elinizde 24.952, 59 maliyetli toplam 0.80152 adet Bitcoin olacaktır. Hesaplamanın kolay yapılabilmesi adına aşağıdaki görselden de görebileceğiniz üzere haftalık grafikte mum kapanışlarını temel alarak ilerledim ve herhangi bir hesap işlem ücreti ödenmeyecek şekilde kurguladım (0.11679+0.09186+0.09096+0.07064+0.07037+0.07719+0.06633+0.06827+0.07743+0.07168). Elinizdeki Bitcoin’leri ne zaman satacağınız ise tamamen size ve risk iştahınıza bağlıdır.
Eğer döngülere inanan birisiyseniz ve Bitcoin’in dört4 yıllık fiyat döngüsünü takip ediyorsanız 2 Ocak 2023 tarihinde başladığınız alımlarınızı muhtemelen 2025 ekim-kasım ayı dolaylarında satmanız gerekmektedir. Ekim ayının açılış fiyatının 113.988,7 dolar olduğu düşünüldüğünde kademeli bir şekilde alım yapmak dışında hiçbir şey yapmayarak 91.364,23 dolara ulaşarak toplam 71.364,23 dolar kâr elde edeceksiniz.
Uzun vadeli bakanlar daha yüksek kazanç elde ediyor
Özetle döngüleri anlayıp fark edebilmenin ve bu düşünce yapısını kademeli alım stratejileriyle birleştirebilmenin kişilerin yatırım mantalitesi açısından birçok avantajı bulunmaktadır. İlk olarak yanlış zamanda büyük miktarda alım yapma riski azalır. İkinci olarak kısa vadeli fiyat dalgalanmalarından etkilenme ihtimalini azaltır. 2 Ocak 2023 tarihinde alım yapmaya başlayan birisi 15.000 dolar seviyelerinin dip olup olmadığını hiçbir zaman bilemeyecek fakat döngülere inandığı ve kademeli alım yaptığı senaryoda fiyatın daha aşağılara gitmesi onun için çok daha iyi olacak çünkü kademeli bir şekilde alım yaptığı için maliyetini daha aşağılara çekebilecek. Üçüncü olarak disiplinli yatırım yapma alışkanlığı kazandırır. Araştırmalar portföyüne hiç dokunmadan uzun vadeli bir şekilde yatırım yapan kişilerin kısa vadeli al-sat yapan kişilere kıyasla çok daha yüksek kazançlar elde ettiğini göstermektedir.
Döngülere dair sorunlu bulduğum tek konu ise döngünün neresinde olunduğunun hiçbir zaman tam anlamıyla bilinmemesidir. Kendinizi yanlış bir yerde konumlandırıp fiyata çok geç bir zamanda dahil olmak almış olduğunuz varlığı uzun bir süre elinizde tutmanıza yol açabilir. Döngüsellik kavramına çalışmanız ve grafikler üzerinde kendi başınıza test etmeniz bakış açınızı ve konumlandığınız noktanın doğruluğunu güçlendirecektir.
Majör coin’ler daha sağlıklı olabilir
Önceki yazılarımdan birisinde AVAX’ı 100 dolar civarlarından alan bir tanıdığımdan örnek vermiştim. Döngünün sonlarında giriş yapmış olması (ki çoğu zaman bilgisi olmayan kişilerin boğanın sonunda yükselişlerle içeride bırakıldığını biliyoruz) senelerdir beklemesine yol açmıştır. Özellikle altcoin’lerde terste kalınması geri dönüşü olmayan zararlara yol açabilmektedir. Dolayısıyla yatırımcı mantalitemizi en azından kripto paralar özelinde kısa vadeli al sat yapmadığımız bir senaryoda majör coin’lere yöneltmek çok daha sağlıklı olacaktır. Son olarak kademeli alımlar gibi kademeli satım yapmayı da alışkanlık haline getirmek gerekmektedir. Döngüsellik kavramı içerisinde tarihselliği de barındırmaktadır. Satış yapmak istediğiniz zaman aralığına kadar belirli seviyelerden (takip ettiğiniz teknik analiz yöntemine göre belirleyebilirsiniz) kademeli bir şekilde kâr almanız da oldukça önemlidir. Aksi takdirde boğadaki açgözlülük ortamında planlarınıza uyamayıp “biraz daha yükselsin, öyle satayım” diyerek elinizde coin’lerle ortada kalabilir ve “korku” atmosferine geri dönebilirsiniz.
Bu makale yatırım tavsiyesi veya önerisi içermemektedir. Her yatırım ve alım satım hareketi risk içerir ve okuyucular karar verirken kendi araştırmalarını yapmalıdır.
