Yazar: olcaytu2005 – Bitcointalk Türkçe forumu
Tarih: 22 Şubat, 2015
Merhaba arkadaşlar. Ödeme sistemleri biraz teknik bir konu olsa da , herkesin anlayabileceği kadar temel bir seviyede bu sistemlerden bahsetmeye çalışacağım. Hangi havuzda daha kârlı kazı yapabileceğinizi belirlemek için gereken parametrelerden biridir ödeme sistemleri. Hesaplamalarda kolaylık olması bakımından havuzların yaptığı kesintiler (fee) bazı konularda göz ardı edilmiştir.
Rehber İçeriği
1- PROPORTIONAL (ORANTISAL) SYSTEM:
En basit ödeme yöntemidir. Bu sistemde ödemeler evrelere bölünmüştür. 1 evre havuzun blok bulduğu zaman ile bir sonraki blok arasındaki geçen süredir. Her evrenin sonunda havuz bloktan gelen ödülü alır, kesintisini yapar ve kalanı her bir madencinin havuza evre süresince katmış olduğu hash gücü ile doğru orantılı olarak dağıtır. Örnek;
Fakat bu sistemde; ne zaman hangi havuzada kazı yapacağını, hash gücünü nereye yönlendireceğini stratejik olarak hesaplayabilen bir madenci hakettiğinden daha fazla kazanacaktır. O havuzda sürekli madencilik yapan biri sonradan gelip de kısa bir süre madencilik yapan kişiden dolayı daha az kazanacaktır. Madencilerin havuzlardaki bu açıkları değerlendirerek havuzdan havuza geçiş yapmalarına pool hopping (havuzlar arası sıçrama) denir.
Bu sistemde kısa evrelerde kazanç yüksek, uzun evrelerde kazanç düşüktür. Hiç kimse geleceği bilemez ama havuzun o evredeki kayıtlı pay (share) sayısı bir sonraki evrenin uzunluğu konusunda bize fikir verebilir.
2- PAY PER SHARE (PAY BAŞI ÖDEME):
Bu sistemde işletmeci orantısal sisteme göre daha aktif rol oynar. Sisteme bir madenci dahil olduğun da havuzdaki payına göre ödemesi hemen yapılır. Bu ödemenin değeri o an ki pay başına beklenen değerdir. Bu sistemde blok bulunup bulunmamasının ya da ne kadar blok bulunduğunun önemi yoktur. Havuza katılan her hissedar önceden belirlenmiş(beklenen değere göre) bir değeri peşinen alır. Bu sistemde;
- Pay başına ödemede değişkenlik neredeyse sıfırdır. (bazı değişiklikler olsada bunlar önemsiz kabul edilir)
- Ödeme almak için blok bulunmasına gerek yoktur.
- Alınacak tam ödemeyi belirlemek kolaydır.
- Ödemeler hemen yapıldığından sizi dolandırıcılardan korur.
- Havuzlar arası sıçramadan dolayı madenciler bir kayıp yaşamaz.
Fakat bu sistem havuz sahibi için çok risklidir. Madencilere sıfır değişkenli bir sistem sunduğu için olabilecek/oluşabilecek tüm değişkenleri kendisi karşılamak zorunda kalacaktır. Kısa evrede pay başına ortalama ödemeler az olacaktır fakat uzun evrede (unlucky block) ya da öksüz blokta (orphaned block) bu sistem işletmeciyi önemli ölçüde zararlara sokabilir. Havuz bu değişiklikleri karşılayabilmek için kesinti miktarlarını arttırabilir. Buda madencilerin kârlarını düşürür. Eğer havuz bu konuda dengeyi sağlayamazsa iflas edecektir.
3- SLUSH’S METHOD:
Orantısal ödeme yöntemi üzerine inşa edilmiştir. Her bir hissedâr evre başlangıcından sonuna kadar havuzda geçiridiği süre esas alınarak puanlandırılır. Aldıkları puana göre ödeme yapılır. Fakat bu sistemde puanlandırma, evre başladıktan bir süre sonra istikrarlı şekilde hesaplanabilmektedir. Buda başlangıçta çalışanların daha fazla kar elde etmesine sebep olur. Orantısal yöntemdeki kadar açığı olmasa da, havuzlar arası sıçramayı tam olarak önleyemez. Bir diğer eksiği de, puan hesaplamalarında o anki zorluk dikkate alınmamaktadır.
4- GEOMETRİC METHOD:
Bu sistemde havuz iki çeşit kesinti yapar.
- Sabit kesinti : Her bloktan alınan değişmez miktar.
- Değişken Kesinti : Her evre başında havuz tarafından otomatik olarak belirlenen puandır.(Beklenen blok değerine göre)
Evre ne kadar kısa ise o kadar yüksek değişken kesinti uygular. Bu kesinti oranı baştan belli olduğundan havuza önce ya da sonra giren arasında adaletsizlik olmaz.
5- PPLNS (PAY PER LAST N SHARES):
Bu sistemde “N” havuza bağlı olan sabit veya değişken bir sayıdır. Blok bulunduğunda kayıtlı en son paydan itibaren “N” sayısı/süresi kadar geriye doğru gidilerek ödeme yapılır. Bu “N” dışında kalan paylara ödeme yapılmaz. Ancak “N” sayısı bir önceki bloktaki paylara kadar da gidebilir. Buda iki defa ödeme yapmasına sebep olur. Bu sistemde blok bulma sürecinin sonunada yetişseniz payınıza düşeni alırsınız ama uzun bir evrede başlangıçta girip çıkanların pay alamama riski vardır. Uzun dönemli sürekli kazılarda iyi kar verir.
6- PPLNSG(PAY PER LAST N SHARES GROUPS):
Üsttekinden tek farkı hissedarların payları gruplandırılarak ödenir.
7- MAXIMUM PAY PER SHARE (MPSS):
Hem PPS sitemini hem de orantısal sistemi aynı anda kullanır. Ödeme vakti geldiğinde hangi değer(PPS yada orantısal) düşükse o değerden ödeme yapar. Havuz bu sistemde para kaybetmez. Fakat bu siteminde birkaç hatası vardır:
- İki etkenden en düşük olanı ödediği için madencilerin kazancı azdır.
- PPS yönteminde alınacak ödül havuzun şansına bağlı değildir. Orantısal yöntemde havuz şanslı ise ödül yüksek, havuz şanssız ise ödül düşük olacaktır. MPPS’de ise havuz şanslı bile olsa ödül değişmeyecek ama havuz şanssız olursa ödülü azalacaktır.
- Havuzlar arası sıçramayı tam olarak önleyemez. Evre başlarında yüksek bir orantısal pay elde eden biri havuzadan erken kaçabilir.
8- SHARED MPSS (SMPPS):
Havuza katılan her payın alacağı ödül PPS sisteminde ki gibi bellidir. Fakat PPS den farklı olarak buradaki havuz, bloktan gelir elde etmeden ödeme yapmaz. Eğer havuz bloktan elde ettiği gelir ile tüm PPS leri karşılayabiliyorsa bunları öder. Eğer karşılayamıyorsa elinde ki miktarı orantısal yöntemle dağıtır. Aradaki fark madencilerin hanesine alacak olarak yazılır ve bir sonraki bloktan elde edilecek gelir ile ödenmeye çalışılır. Havuzun aldığı toplam ödül miktarı ile madencilere ödenen toplam PPS bir arabellekte tutulur. Buda havuzun bir sonraki bloktan elde edeceği gelirin dağıtıma yetip yetmeyeceği konusunda madencilere fikir verebilir. Buda havuzlar arası sıçramayı tam olarak önleyemez.
9- EQUALIZED SMPPS (ESMPPS):
Bu sistemde madencilerin alacaklarının ödenmesinde farklılık vardır. Havuz ödemeleri adil dağıtmak için bu sistemi kullanır. Eğer bir madenci PPS ödemesinin %95 ini aldıysa diğer madencilerde %95 ini alıncaya kadar ödeme alamaz. Kalan %5 alacak ise her bir evrede belirlenen oranlarda tamamlanıncaya kadar ödenir.
10- PROPORTIONAL PPS:
Bu sistemde havuz elinden geldiğince PPS leri öder fakat bu PPS leri karşılayamadığı takdirde bunu madencilerin hanesine alacak olarak yazmaz.
11- RECENT SMPPS (RSMPPS):
SMPPS’den tek farkı; madencilerin alacaklarını(PPS’den kalan) en son giren ilk çıkar mantığı ile en son paydan itibaren geriye doğru ödeme yapar.
12- CAPPED PPS with RECENT BACKPAY:
Bu sistem madencilere azami PPS ödeme yapacak şekilde ayarlanmıştır. Bu sistemde havuz madencilere borçlanmaz ve tüm PPS ler ödenir. Eğer para artarsa bir sonraki blok ödülüne eklenir. En son paydan başlayarak geriye doğru tüm ödemeleri yapar.
13- DOUBLE GEOMETRIC METHOD:
PPLNS ve geometric yöntemin yararlı tarafları alınarak oluşturulmuştur. Bu sistemde işletmecinin kısa ve uzun evrelerde oluşabilecek riskleri/değişkenleri absorbe etme olanağı vardır. Bu sistemde havuz kısa evrede elde ettiği gelirden belli bir oranda ayırarak bu miktarı uzun evredeki zararlarını kapatmak/ödemelerini kolaylaştırmak için kullanır. Bu sistemde ödül alma zamanı ve değişkenler/sapmalar, havuzun geçmişinden ve zorluk değişikliklerinden bağımsızdır. Buda havuzlar arası sıçramayı önemli ölçüde önler.
14- PAY ON TARGET (POT):
Yüksek değişkenli bir ödeme sistemidir. Yüksek zorluklarda ki paylarda daha fazla ödeme yapar. Bloğu bulana büyük ödülü veren bir tür şans oyunu gibidir. Havuz tarafından madencilere sunulan zorluk yerine, havuza geri gönderilen zorluğu esas alan yüksek sapmalı bir çeşit PPS dir.
Bu ödeme şekillerinden hangisinin sizin için yararlı olabileceğini anlamanıza yardımcı olacak bir link .
Bu linkteki grafik, kazı yaptığınız süreye bağlı olarak size hangi yöntemin ne kadar kazandıracağı hususunda yardımcı olacaktır.
Elimden geldiğince sizlere ödeme yöntemlerini anlatmaya çalıştım. Umarım yararlı olmuştur. Anlatmadığım ya da yanlış anlattığım bir ödeme yöntemi varsa lütfen düzeltmeme yardımcı olun.
Not: Bu konu Bitcointalk Türkçe forumundan “olcaytu2005” kullanıcısı tarafından, MADENCİLİK HAVUZLARI : ÖDEME (ÖDÜLLENDİRME) SİSTEMLERİ sayfasında yayınlanmıştır.