Solana blokzincirinin atardamarlarından memecoin oluşturma platformu Pump fun hakkında yakın zamanda yapılan bir araştırma hem kripto sektörü hem de yatırımcılar için endişe verici bir tablo ortaya koydu.
ABD, New York merkezli dijital varlık analiz şirketi Solidus Labs tarafından hazırlanan rapora göre, Pump.fun’da piyasaya sürülen token’ların yüzde 98,6’sı ya rugpull ya da doldur/boşalt (pump/dump) yöntemleri izleyen dolandırıcılıklara ev sahipliği yapıyor.
Piyasaya sürülen token’ların yüzde 98,6’sı çöp
Solidus Labs’in raporunda 2024’ün ocak ayından beri Pump.fun’da 7 milyondan fazla token piyasaya sürüldüğü ve bunların sadece 97 bininin en az 1,000 dolar likiditeye sahip olduğu belirtildi.
Raporda konuya dair şu ifadeler yer aldı: “Kontrol edilmeyen bu dolandırıcılık faaliyetleri yalnızca trader’lar için mali kayıp değil, aynı zamanda memecoin ticaretini kolaylaştıran kripto kurumları için önemli düzenleyici ve itibar tehditleri de içeren ciddi riskler oluşturmaktadır.”
Rugpull ya da benzeri dolandırıcılıklar kol geziyor
Solidus Labs tarafından yayımlanan raporda, Solana ağının popüler merkeziyetsiz borsası Pump.fun’ın günlük 100 milyon doları aşan hacme ev sahipliği yaptığına dikkat çekildi. Pump.fun’da 2024’ün ocak ayıyla 2025’in mart ayları arasında oluşturulan tokenların performansını analiz eden şirket, “En az beş işlemle 7 milyondan fazla token dağıtıldı, ancak yalnızca 97.000 token 1.000 doların üzerinde likiditeye sahip” tespitinde bulundu. Raporda, “Pump.fun’daki tokenların yüzde 98,6’sı piyasaya sürüldükten kısa bir süre sonra değersiz doldur boşalt şemalarına dönüşerek, yatırımcıların karşılaştıkları aşırı riski vurgulamaktadır” ifadeleri yer aldı.
Token çıkaranlar “doğal olarak” avantajlı
Raporda, Pump.fun’ın dayandığı ekonomik modelin, bu platform aracılığıyla token çıkaranlar için “doğal olarak” avantaj sağladığı belirtildi: “Pump.fun’daki token ekonomisini anlamak sistemik riskleri daha da ortaya çıkarmaktadır. Otomatik piyasa yapıcısı (AMM) doğası gereği token yaratıcılarını kayıran bir bağ eğrisi fiyatlandırma modeli kullanmaktadır.”
Buradaki bağlanma eğrisinden kasıt, token fiyatlarının her ek satın alımında katlanarak arttığı, doğası gereği erken alıcılara fayda sağlayan ve geç girenleri dezavantajlı hâle getiren bir fiyatlandırma mekanizması. Nitekim yaratıcılar her artan satın alımdan doğrudan kâr elde ederken, sonradan katılan trader’lar her zaman şişirilmiş token fiyatlarıyla ve yaratıcılar varlıklarını likide ettiklerinde ciddi kayıp riskiyle karşı karşıya kalıyor.
Memecoin’lerle uğraşanlar yasalar kendilerine işlemez diye düşünüyor
Konuyla ilgili değerlendirmelerde bulunan Digital and Analogue Partners’tan Yuriy Brisov’a göre, Pump.fun örneğinde token yaratıcıları internet de dahil olmak üzere elektronik araçlar üzerinden gerçekleşen dolandırıcılıklardan sorumlu tutulabilirler. “Benim için anlaşılır olmayan nedenlerden ötürü, memecoinlerle uğraşan girişimciler, yasaların kendileri için geçerli olmadığını düşünüyorlar” diye konuşan Brisov, ekledi: “Eğer Pump.fun’da wash trading yapıyorsanız, aynı yasalar sizin için de geçerli olacak.”
Öte yandan Pump.fun sözcüsü Troy Gravitt ise söz konusu raporun ortaya koyduğu bulgulara karşı çıktığını söyledi. Raporu düzenleyen Solidus Labs’in “memecoin’lere ilişkin temel bir anlayış eksikliği çektiğini” ifade eden Gravitt, sözlerini şöyle sürdürdü: “Memecoin’lerin yüzde 98’i – tıpkı NFT’ler, tweetler, Instagram gönderileri, trade kartları ve çoğu sanat eseri gibi – uzun vadede çok az değere sahiptir. Mesele de tam olarak bu. Önemli olan, motive olmuş alıcı ve satıcıları birbirine bağlayan işleyen bir pazarın mevcudiyeti ve pazarın zaman içinde değer atfettiği veya atadığı temel kültürel ifadedir. Sihir burada gerçekleşiyor ve neyin gerçekten değerli olduğunu burada öğreniyoruz.”
Bu makale yatırım tavsiyesi veya önerisi içermemektedir. Her yatırım ve alım satım hareketi risk içerir ve okuyucular karar verirken kendi araştırmalarını yapmalıdır.
