Ethereum, piyasa içerisinde Bitcoin’den sonra gelen en büyük kripto para platformlarından biridir. Kendi blokzincir ağı bulunan Ethereum, aynı zamanda çok sayıda dijital varlığın da temelini oluşturur. Ağın yerel kripto para birimi ETH’dir.
Rehber İçeriği
Ethereum Nedir?
Genel olarak Bitcoin ile ilişkili olsa da, blokzincir teknolojisinin dijital para birimlerinin ötesine geçen birçok başka uygulaması bulunmaktadır. Aslında Bitcoin, bugün bu teknolojiyi kullanan birkaç yüz uygulamadan sadece biridir. Nispeten yakın zamana kadar, blokzincir uygulamaları kodlama, kriptografi, matematik ve önemli kaynaklarla beraber karmaşık bir arka plana sahipken bu durum zamanla değişmiştir.
Elektronik oylamadan ve dijital olarak kaydedilmiş emlak varlıklarına ve ticarete kadar, daha önce hiç kullanılmamış uygulamalar blokzincir ile şu anda aktif olarak geliştirilmekte ve kullanılmaktadır. Geliştiricilere merkezi olmayan uygulamalar oluşturma araçları sağlayan Ethereum ise tüm bunları mümkün kılmaktadır.
Yeni Başlayanlar için Ethereum Rehberi
En basit haliyle Ethereum, geliştiricilerin merkeziyetsiz uygulamalar oluşturmasını ve dağıtmasını sağlayan, blokzincir teknolojisine dayanan açık kaynak kodlu platformdur.
Bitcoin gibi, Ethereum da halka açık bir ağdır. İkisi arasında bazı önemli teknik farklılıklar olsa da, not edilmesi gereken en önemli ayrım, Bitcoin ve Ethereum’un amaç ve kabiliyette önemli ölçüde farklı olduklarıdır. Bitcoin, yenilikçi bir ödeme ağı, eşler arası teknolojiyi kullanarak merkezi otorite veya banka olmadan çalışan elektronik para sistemine özel bir Blockchain teknolojisi uygulaması sunar. Bitcoin’de Blockchain teknolojisi dijital paranın (Bitcoin) sahipliğini izlemek için kullanılırken, Ethereum, Blockchain teknolojisini merkeziyetsiz uygulamaların geliştirilmesi ve çalıştırılması odaklı kullanır.
Ethereum ağında madenciler ağı beslerler ve karşılığında Ether kazanırlar. Kullanışlı bir kripto para biriminin ötesinde ETH, uygulama geliştiricileri tarafından ağda işlem ücretleri ve hizmetler için ödeme yapmak için de kullanılır.
Madencilerin ücretlerini ödemek için kullanılan blokların ikinci bir türü vardır ve buna gas adı verilir. Her akıllı sözleşme uygulaması, madencileri ağa girmek için ikna etmek üzere belirli bir miktar gas’ın gönderilmesini gerektirir.
Gas Nedir?
Gas, bir işlemi başarıyla gerçekleştirmek veya Ethereum blockchain platformunda bir sözleşme yürütmek için gereken ücreti veya fiyatlandırma değerini ifade eder. Gwei değerinden hesaplanan bilinen kripto para birimi akıllı sözleşmeler gibi merkezi olmayan uygulamaların güvenli bir şekilde kendi kendine çalışabilmesi için Ethereum sanal makinesinin (EVM) kaynaklarını tahsis etmek için kullanılır. Gas’ın tam fiyatı, ağın madencileri tarafından belirlenir ve bu madenciler, gaz fiyatı eşiklerini karşılamazsa bir işlemi gerçekleştirmeyi reddedebilir.
Akıllı Sözleşme Nedir?
Akıllı sözleşme, para, içerik, mülk, hisse veya herhangi bir değerin değişimini kolaylaştıracak bilgisayar kodunu tanımlamak için kullanılan bir ifadedir.
Blokzincir üzerinde çalışan bir akıllı sözleşme, belirli koşullar karşılandığında otomatik olarak kendi kendine çalışan bir bilgisayar programı gibi olur. Akıllı sözleşmeler ağ üzerinde çalıştığı için sansür, aksama, sahtecilik veya üçüncü taraf müdahaleler olmaksızın tam olarak programlanmış bir şekilde işlerler.
Tüm blokzincirler kod işleme yeteneğine sahipken, çoğu ciddi şekilde sınırlıdır. Ethereum ise bu sınırlamalardan münferittir. ETH, bir dizi sınırlı işlemin yapılmasını sağlamak yerine geliştiricilerin istedikleri işlemleri yapabilmelerini sağlar. Bu, geliştiricilerin daha önce gördüğümüz herhangi bir şeyin ötesine geçen binlerce farklı uygulama oluşturabilecekleri anlamına gelmektedir.
Ethereum Sanal Makinesi
Ethereum’un oluşturulmasından önce bir dizi işlem yapmak için çok sınırlı Blockchain uygulamaları tasarlandı. Örneğin Bitcoin ve diğer kripto para birimleri yalnızca eşler arası ödemelerde kullanılan dijital para birimleri olmak üzere geliştirildiler.
Geliştiriciler bir sorunla karşı karşıya kaldı. Geliştiriciler, bu sorunları atlatmak için Bitcoin ve diğer çok karmaşık kripto para birimlerinin platformlarında sunulan özellikleri geliştirmek/genişletmek ya da yeni bir Blockchain uygulaması ve tamamen yeni bir platform oluşturmak zorunda kaldılar. Ethereum’un yaratıcısı Vitalik Buterin bu sorunun varlığını göz önüne alarak yeni bir yaklaşım geliştirdi.
Ethereum’un temel inovasyonu olan Ethereum Virtual Machine (EVM), Ethereum ağında çalışan bir Turing yazılımıdır. Yeterli zaman ve verilen programlama diline bakılmaksızın herhangi bir programın platformda çalıştırılmasını sağlar.
Ethereum Virtual Machine, Blockchain uygulamaları oluşturma sürecini hiç olmadığı kadar kolay ve verimli hale getirmektedir. Ethereum, her yeni uygulama için tamamen orijinal bir Blockchain inşa etmek yerine, binlerce farklı uygulamanın hepsinin tek bir platformda geliştirilmesini sağlamaktadır.
Ethereum Ne için Kullanılabilir?
Ethereum, geliştiricilerin merkeziyetsiz uygulamaları oluşturmasına ve dağıtmasına olanak sağlar. Merkeziyetsiz bir uygulama (veya dApp), kullanıcıları için belirli bir amaca hizmet eder. Örneğin, Bitcoin, kullanıcılarına çevrimiçi Bitcoin ödemelerini sağlayan eşler arası elektronik ödeme sistemi sunan bir dApp’dir. Merkeziyetsiz uygulamalar bir Blockchain ağı üzerinde çalışan koddan oluştuğu için herhangi bir birey veya merkezi varlık tarafından kontrol edilemezler.
Merkezi hale getirilen hizmetler, Ethereum kullanılarak dağıtılabilir. Yüzlerce farklı endüstride var olan tüm aracı hizmetleri düşünün. Mesela bankalar tarafından aracılık hizmetlerine verilen krediler gibi bariz hizmetler veya oylama sistemleri gibi.
Ethereum ayrıca Merkeziyetsiz Özerk Organizasyonlar (DAO) oluşturmak için de kullanılabilir. DAO, tek bir lidere bağlı olmayan tamamen özerk, merkeziyetsiz bir kuruluştur. DAO’lar Ethereum Blockchain’de yazılmış akıllı sözleşmelerin bir bütününde programlama koduyla çalıştırılır. Bu kod, geleneksel bir organizasyonun kurallarını ve yapısını değiştirmek, insanlar ve merkezi kontrol ihtiyacını ortadan kaldırmak için tasarlanmıştır.
Bir DAO, kripto para satın alan herkes tarafından sahip olunan, ancak hisse senetleri ve sahipliklerine eşit olan her bir token yerine, kripto para sahiplerine oy hakkı tanımak için hareket eder.
Ethereum ayrıca başka kripto para birimlerinin geliştirilmesi için bir platform olarak kullanılabiliyor. Ethereum Vakfı tarafından tanımlanan ERC20 standardı sayesinde, diğer geliştiriciler bu standartı kullanarak kendi kripto paralarını oluşturabilir ve ilk para teklifi (ICO) ile para toplayabilirler.
Bu fon yaratma stratejisinde, kripto para birimi kurucuları yükseltmek istedikleri bir miktar belirleyerek bir topluluğa teklifte bulunurlar. İşin sonunda ise topluluk değişim karşılığında Ethereum alır. Son iki yılda ICO’lar aracılığıyla Ethereum platformuna milyarlarca dolar giriş yaptı ve dünyadaki en değerli kripto paralardan biri olan EOS, ERC20 standartında geliştirilen bir kripto para birimidir.
Ethereum, kısa süre önce benzersiz dijital varlıkları izlemek için ERC721 token’ı adı verilen yeni bir standart oluşturdu. Şu anda bu tür token’lar için en büyük kullanım durumlarından biri dijital kıtlıklardır; çünkü altyapı, kıt dijital ürünlerin sahipliğini kanıtlamalarına izin vermektedir.
Merkeziyetsiz Ethereum Platformu’nun Faydaları Nelerdir?
Merkeziyetsiz uygulamalar Blockchain üzerinde çalıştıklarından Blockchain’in tüm özelliklerinden yararlanırlar.
- Değişmezlik: Üçüncü bir taraf verilerde herhangi bir değişiklik yapamaz.
- Rüşvet ve Rüşvet Kanıtı: Uygulamalar, sansür ilkesi etrafında oluşturulmuş bir ağa dayanır, sansür imkansız hale getirir.
- Güvenlik: Merkezi bir arıza noktası olmaksızın ve kriptografi kullanılarak güvence altına alındığında, uygulamalar saldırı saldırılarına ve sahtekarlık faaliyetlerine karşı iyi korunur.
- Sıfır Aksaklık: Uygulamalar asla kullanılamaz hale gelmezler ve asla kapatılamazlar.
Merkeziyetsiz Ethereum Platformu’nun Olumsuz Tarafı Nedir?
Birçok fayda sağlamasına rağmen merkeziyetsiz uygulamalar kusursuz değildir. Akıllı sözleşme kodu insanlar tarafından yazıldığından akıllı sözleşmeler sadece onları yazan insanlar kadar iyidir.
Kod hataları veya gözetimi istenmeyen olumsuz davranışlara yol açabilir. Koddaki bir hatadan yararlanılırsa bir ağ konsensüsünün elde edilmesi ve altta yatan kodun yeniden yazılması dışında bir saldırının veya sömürünün durdurulabileceği etkili bir yol yoktur.
Bu, değişmez olması gereken Blockchain’in doğasına karşıdır. Ayrıca, merkezi bir tarafın yaptığı herhangi bir eylem bir uygulamanın merkeziyetsiz niteliği hakkında ciddi sorulara neden olabilir.
Bir Uygulama Geliştirmek İstiyorum, Ethereum Ağına Nasıl Erişirim?
Ethereum ağına bağlanmanın birçok yolu vardır ve en kolay yollarından biri de native Mist tarayıcısını kullanmaktır.
Mist, kullanıcılara Ethereum ticaretini yapmanın yanı sıra akıllı sözleşmeler yazma, yönetme, dağıtma ve kullanma konularında kullanıcı dostu bir arayüz ve dijital cüzdan sağlar. Web tarayıcılarına erişime izin verir ve insanların internette gezinmesine yardımcı olur. Mist merkezi olmayan Blockchain uygulamaları dünyasına erişim sağlar.
Google Chrome’u bir Ethereum tarayıcısına dönüştüren MetaMask eklentisi de kullanılabilir. MetaMask, herkesin kendi tarayıcısından merkeziyetsiz uygulamaları kolayca çalıştırmasına veya geliştirmesine izin verir. Başlangıçta bir Chrome eklentisi olarak tasarlanmış olmasına rağmen MetaMask, Firefox ve Brave Browser’ı da desteklemektedir.
Henüz erken olsa da Mist, MetaMask ve diğer çeşitli tarayıcılar, Blockchain tabanlı uygulamaları daha önce hiç olmadığı kadar çok insana ulaştırmak için tasarlandı. Teknik bilgisi olmayan insanlar bile artık potansiyel olarak Blockchain uygulamaları oluşturabilir. Bu, Blockchain teknolojisi için devrim niteliğinde bir adım olarak görülmektedir.
Türk Lirası ile Ethereum Nasıl Satın Alınır?
Ethereum nedir, Türk Lirası ile nasıl Ethereum alırım? soruları sık sık sorulmaktadır. Türk Lirası ile Ethereum satın almak için kullanılabilecek birçok kripto para borsası bulunmaktadır. Bu borsalardan en büyüğü ise Paribu‘dur. Paribu üzerinden kolay ve güvenli bir şekilde Türk Lirası ile Ethereum satın alabilirsiniz.
Bunu nasıl yapacağınızı merak ediyorsanız “Nasıl Ethereum Alırım? Adım Adım ETH Satın Alma Rehberi“mize göz atabilirsiniz. ETH güncel fiyatı ise şu şekildedir:
Ethereum (ETH)
Harikaa