Ethereum nedir?

Ethereum, piyasa içerisinde Bitcoin’den sonra gelen en büyük kripto para platformlarından biridir. Kendi blokzincir ağı bulunan platform, aynı zamanda çok sayıda dijital varlığın da temelini oluşturur. Ağın yerel kripto parası ETH’dir.

Genel olarak Bitcoin ile ilişkili olsa da blokzincir teknolojisinin dijital para birimlerinin ötesine geçen birçok başka uygulaması bulunmaktadır. Aslında Bitcoin, bugün bu teknolojiyi kullanan birkaç yüz uygulamadan sadece biridir. Nispeten yakın zamana kadar, blokzincir uygulamaları kodlama, kriptografi, matematik ve önemli kaynaklarla beraber karmaşık bir arka plana sahipken bu durum zamanla değişmiştir.

Elektronik oylamadan ve dijital olarak kaydedilmiş emlak varlıklarına ve ticarete kadar, daha önce hiç kullanılmamış uygulamalar blokzincir ile şu anda aktif olarak geliştirilmekte ve kullanılmaktadır. Geliştiricilere merkeziyetsiz uygulamalar oluşturma araçları sağlayan Ethereum ise tüm bunları mümkün kılmaktadır.

Ethereum tarihçesi

Ethereum, blokzinciri teknolojisini sadece bir kripto para platformu olmaktan öteye taşıyarak, akıllı kontratlar ve merkeziyetsiz uygulamalar (DApps) için bir temel oluşturmayı amaçlayan bir projedir. Vitalik Buterin tarafından 2013 yılında önerilen platform, blokzinciri üzerinde programlanabilir kontratlar ve uygulamalar yaratma fikriyle Bitcoin’in sunduğundan daha geniş bir kullanım alanı hedeflemiştir.

Projenin resmi geliştirme süreci, 2014 yılında bir kitle fonlaması (ICO) ile başladı ve topladığı yaklaşık 18 milyon dolarlık bir bütçe ile proje, 30 Temmuz 2015’te “Frontier” adı verilen ilk aşamasıyla resmen başlatıldı. Ethereum, bu lansmanla birlikte dünya çapında geliştiricilerin dikkatini çekti ve çok çeşitli uygulamaların, özellikle de finansal hizmetler, oyunlar ve dijital varlık yönetimi gibi alanlarda geliştirilmesine olanak tanıdı.

Ethereum’un blokzinciri, ETH olarak bilinen kendi yerel kripto parasını kullanır. ETH, ağ üzerindeki işlemleri gerçekleştirmek, akıllı kontratları yürütmek ve DApps çalıştırmak için gerekli olan “gaz”ı sağlar. Platform, akıllı kontratlar sayesinde otomatikleştirilmiş, sansür dirençli, dolandırıcılığa ve aracılara karşı korumalı işlemler sunar.

Ethereum’un gelişiminde önemli bir dönüm noktası, 2016 yılında yaşanan DAO (Merkeziyetsiz Otonom Organizasyon) saldırısıydı. Bir hata kullanılarak DAO’dan önemli miktarda ETH çalınması, topluluğu iki ayrı zincire böldü: Ethereum ve Ethereum Classic (ETC). Ethereum, çalınan fonların geri alınabilmesi için bir hard fork (sert çatal) gerçekleştirerek yoluna devam ederken, Ethereum Classic eski zinciri sürdürmeyi tercih etti.

Zamanla, platform ölçeklenebilirlik ve işlem hızı gibi zorluklarla karşı karşıya kaldı. Bu sorunları çözmek için bir dizi güncelleme ve iyileştirme planlandı, bunların arasında sharding, Proof of Stake’e geçiş (Ethereum 2.0 olarak da bilinir) ve çeşitli katman-2 çözümleri bulunmaktadır. Ethereum 2.0, enerji tüketimini azaltmayı ve işlem kapasitesini artırmayı hedefleyen, Proof of Work’ten Proof of Stake konsensüs mekanizmasına geçişi içerir.

Yeni başlayanlar için Ethereum rehberi

En basit haliyle Ethereum, geliştiricilerin merkeziyetsiz uygulamalar oluşturmasını ve dağıtmasını sağlayan, blokzincir  teknolojisine dayanan açık kaynak kodlu platformdur.

Bitcoin gibi halka açık bir ağdır. İkisi arasında bazı önemli teknik farklılıklar olsa da, not edilmesi gereken en önemli ayrım, Bitcoin ve Ethereum’un amaç ve kabiliyette önemli ölçüde farklı olduklarıdır. Bitcoin, yenilikçi bir ödeme ağı, eşler arası teknolojiyi kullanarak merkezi otorite veya banka olmadan çalışan elektronik para sistemine özel bir Blockchain teknolojisi uygulaması sunar. Bitcoin’de Blockchain teknolojisi dijital paranın sahipliğini izlemek için kullanılırken, Ethereum, Blockchain teknolojisini merkeziyetsiz uygulamaların geliştirilmesi ve çalıştırılması odaklı kullanır.

Ethereum ağında madenciler ağı beslerler ve karşılığında Ether kazanırlar. Kullanışlı bir kripto para biriminin ötesinde ETH, uygulama geliştiricileri tarafından ağda işlem ücretleri ve hizmetler için ödeme yapmak için de kullanılır.

Madencilerin ücretlerini ödemek için kullanılan blokların ikinci bir türü vardır ve buna gas adı verilir. Her akıllı sözleşme uygulaması, madencileri ağa girmek için ikna etmek üzere belirli bir miktar gas’ın gönderilmesini gerektirir.

Ethereum Sanal Makinesi

Ethereum’un oluşturulmasından önce bir dizi işlem yapmak için çok sınırlı Blockchain uygulamaları tasarlandı. Örneğin Bitcoin ve diğer kripto para birimleri yalnızca eşler arası ödemelerde kullanılan dijital para birimleri olmak üzere geliştirildiler.

Geliştiriciler bir sorunla karşı karşıya kaldı. Geliştiriciler, bu sorunları atlatmak için Bitcoin ve diğer çok karmaşık kripto para birimlerinin platformlarında sunulan özellikleri geliştirmek/genişletmek ya da yeni bir Blockchain uygulaması ve tamamen yeni bir platform oluşturmak zorunda kaldılar. Ethereum’un yaratıcısı Vitalik Buterin bu sorunun varlığını göz önüne alarak yeni bir yaklaşım geliştirdi.

Ethereum’un temel inovasyonu olan Ethereum Virtual Machine (EVM), Ethereum ağında çalışan bir Turing yazılımıdır. Yeterli zaman ve verilen programlama diline bakılmaksızın herhangi bir programın platformda çalıştırılmasını sağlar.

Ethereum Virtual Machine, Blockchain uygulamaları oluşturma sürecini hiç olmadığı kadar kolay ve verimli hale getirmektedir. Ethereum, her yeni uygulama için tamamen orijinal bir Blockchain inşa etmek yerine, binlerce farklı uygulamanın hepsinin tek bir platformda geliştirilmesini sağlamaktadır.

Ethereum ne için kullanılabilir?

Ethereum, geliştiricilerin merkeziyetsiz uygulamaları oluşturmasına ve dağıtmasına olanak sağlar. Merkeziyetsiz bir uygulama (veya dApp), kullanıcıları için belirli bir amaca hizmet eder. Örneğin, Bitcoin, kullanıcılarına çevrimiçi Bitcoin ödemelerini sağlayan eşler arası elektronik ödeme sistemi sunan bir dApp’dir. Merkeziyetsiz uygulamalar bir Blockchain ağı üzerinde çalışan koddan oluştuğu için herhangi bir birey veya merkezi varlık tarafından kontrol edilemezler.

Merkezi hale getirilen hizmetler, Ethereum kullanılarak dağıtılabilir. Yüzlerce farklı endüstride var olan tüm aracı hizmetleri düşünün. Mesela bankalar tarafından aracılık hizmetlerine verilen krediler gibi bariz hizmetler veya oylama sistemleri gibi.

Ethereum ayrıca Merkeziyetsiz Özerk Organizasyonlar (DAO) oluşturmak için de kullanılabilir. DAO, tek bir lidere bağlı olmayan tamamen özerk, merkeziyetsiz bir kuruluştur. DAO’lar Ethereum Blockchain’de yazılmış akıllı sözleşmelerin bir bütününde programlama koduyla çalıştırılır. Bu kod, geleneksel bir organizasyonun kurallarını ve yapısını değiştirmek, insanlar ve merkezi kontrol ihtiyacını ortadan kaldırmak için tasarlanmıştır.

Bir DAO, kripto para satın alan herkes tarafından sahip olunan, ancak hisse senetleri ve sahipliklerine eşit olan her bir token yerine, kripto para sahiplerine oy hakkı tanımak için hareket eder.

Ethereum ayrıca başka kripto para birimlerinin geliştirilmesi için bir platform olarak kullanılabiliyor. Ethereum Vakfı tarafından tanımlanan ERC20 standardı sayesinde, diğer geliştiriciler bu standartı kullanarak kendi kripto paralarını oluşturabilir ve ilk para teklifi (ICO) ile para toplayabilirler.

Bu fon yaratma stratejisinde, kripto para birimi kurucuları yükseltmek istedikleri bir miktar belirleyerek bir topluluğa teklifte bulunurlar. İşin sonunda ise topluluk değişim karşılığında Ethereum alır. Son iki yılda ICO’lar aracılığıyla Ethereum platformuna milyarlarca dolar giriş yaptı ve dünyadaki en değerli kripto paralardan biri olan EOS, ERC20 standartında geliştirilen bir kripto para birimidir.

Ethereum, kısa süre önce benzersiz dijital varlıkları izlemek için ERC721 token’ı adı verilen yeni bir standart oluşturdu. Şu anda bu tür token’lar için en büyük kullanım durumlarından biri dijital kıtlıklardır; çünkü altyapı, kıt dijital ürünlerin sahipliğini kanıtlamalarına izin vermektedir.

Merkeziyetsiz Ethereum Platformu’nun faydaları nelerdir?

Merkeziyetsiz uygulamalar Blockchain üzerinde çalıştıklarından Blockchain’in tüm özelliklerinden yararlanırlar.

• Değişmezlik: Üçüncü bir taraf verilerde herhangi bir değişiklik yapamaz.
• Rüşvet ve Rüşvet Kanıtı: Uygulamalar, sansür ilkesi etrafında oluşturulmuş bir ağa dayanır, sansür imkansız hale getirir.
• Güvenlik: Merkezi bir arıza noktası olmaksızın ve kriptografi kullanılarak güvence altına alındığında, uygulamalar saldırı saldırılarına ve sahtekarlık faaliyetlerine karşı iyi korunur.
• Sıfır Aksaklık: Uygulamalar asla kullanılamaz hale gelmezler ve asla kapatılamazlar.

Merkeziyetsiz Ethereum Platformu’nun olumsuz tarafı nedir?

Birçok fayda sağlamasına rağmen merkeziyetsiz uygulamalar kusursuz değildir. Akıllı sözleşme kodu insanlar tarafından yazıldığından akıllı sözleşmeler sadece onları yazan insanlar kadar iyidir.

Kod hataları veya gözetimi istenmeyen olumsuz davranışlara yol açabilir. Koddaki bir hatadan yararlanılırsa bir ağ konsensüsünün elde edilmesi ve altta yatan kodun yeniden yazılması dışında bir saldırının veya sömürünün durdurulabileceği etkili bir yol yoktur.

Bu, değişmez olması gereken Blockchain’in doğasına karşıdır. Ayrıca, merkezi bir tarafın yaptığı herhangi bir eylem bir uygulamanın merkeziyetsiz niteliği hakkında ciddi sorulara neden olabilir.

Bir uygulama geliştirmek istiyorum, Ethereum ağına nasıl erişirim?

Ethereum ağına bağlanmanın birçok yolu vardır ve en kolay yollarından biri de native Mist tarayıcısını kullanmaktır.

Mist, kullanıcılara Ethereum ticaretini yapmanın yanı sıra akıllı sözleşmeler yazma, yönetme, dağıtma ve kullanma konularında kullanıcı dostu bir arayüz ve dijital cüzdan sağlar. Web tarayıcılarına erişime izin verir ve insanların internette gezinmesine yardımcı olur. Mist merkezi olmayan Blockchain uygulamaları dünyasına erişim sağlar.

Google Chrome’u bir Ethereum tarayıcısına dönüştüren MetaMask eklentisi de kullanılabilir. MetaMask, herkesin kendi tarayıcısından merkeziyetsiz uygulamaları kolayca çalıştırmasına veya geliştirmesine izin verir. Başlangıçta bir Chrome eklentisi olarak tasarlanmış olmasına rağmen MetaMask, Firefox ve Brave Browser’ı da desteklemektedir.

Henüz erken olsa da Mist, MetaMask ve diğer çeşitli tarayıcılar, Blockchain tabanlı uygulamaları daha önce hiç olmadığı kadar çok insana ulaştırmak için tasarlandı. Teknik bilgisi olmayan insanlar bile artık potansiyel olarak Blockchain uygulamaları oluşturabilir. Bu, Blockchain teknolojisi için devrim niteliğinde bir adım olarak görülmektedir.

Ethereum, Ether ve ETH arasındaki fark

Ethereum, Ether (ETH) ve ETH terimleri sıkça karıştırılabilir, ancak bunlar arasında belirli farklar bulunmaktadır. İşte bu üç terim arasındaki temel farklar:

Ethereum: Akıllı kontratlar ve merkeziyetsiz uygulamalar (DApps) oluşturmak ve çalıştırmak için kullanılan açık kaynaklı, blockchain tabanlı bir platformdur. 2015 yılında Vitalik Buterin ve diğer kurucu ortaklar tarafından geliştirilen Ethereum, blockchain teknolojisini sadece bir kripto para birimi olan Bitcoin’den daha geniş bir yelpazede kullanım senaryolarına genişletmeyi amaçlamıştır. Ethereum’un blockchain’i, kod parçaları olan akıllı kontratların çalıştırılmasına izin verir. Bu, kullanıcıların sadece para transferleri değil, aynı zamanda karmaşık işlemler ve otomatik anlaşmalar yapmasına olanak tanır.

Ether: Ethereum blockchain’inde yerel olarak kullanılan kripto para birimidir. Ethereum ağında gerçekleştirilen işlemleri yapabilmek, akıllı kontratları çalıştırmak ve DApps kullanmak için gereklidir. Örneğin, bir kullanıcı Ethereum ağında bir işlem yapmak istediğinde, bu işlemin gerçekleştirilmesi için gerekli işlem ücretleri Ether ile ödenir. Bu işlem ücretleri, ağdaki madencilere (veya daha doğru bir ifadeyle, validatorlere) ödenir ve ağın güvenliğini ve işlevselliğini desteklemek için bir teşvik mekanizması olarak işlev görür.

ETH: Ether’in kısaltmasıdır ve genellikle Ether kripto para biriminin ticaret ve finansal bağlamlarda kullanılan sembolü olarak hizmet eder. Yatırımcılar ve traderlar ETH terimini, borsalarda ve finansal raporlarda Ether’in fiyatını, piyasa değerini ve diğer ekonomik göstergelerini belirtmek için kullanırlar.

Ethereum güvenli mi?

Güvenlik, platformun tasarımının ve geliştirilmesinin merkezinde yer alır, ancak platformun güvenliği birkaç farklı faktöre bağlıdır. Aşağıda, Ethereum’un güvenlik durumuna ilişkin bazı önemli noktaları bulabilirsiniz:

Akıllı Kontrat güvenliği

• Akıllı Kontratlar: Ethereum, akıllı kontratlar kullanarak karmaşık işlemleri otomatikleştirme yeteneğine sahiptir. Ancak, akıllı kontratların güvenliği, onları yazan kodun kalitesine bağlıdır. Kötü yazılmış veya test edilmemiş akıllı kontratlar, hatalar veya güvenlik açıkları içerebilir ki bu da fonların kaybına yol açabilir.
• Güvenlik Denetimleri: Birçok akıllı kontrat, yayınlanmadan önce güvenlik denetimlerinden geçer. Bu denetimler, potansiyel güvenlik açıklarını tespit etmeyi ve düzeltmeyi amaçlar, ancak her türlü riski tamamen ortadan kaldırmaz.

Ethereum ağ güvenliği

• Konsensüs Mekanizmaları: Ethereum, ağ güvenliğini sağlamak için Proof of Work (PoW) konsensüs mekanizmasını kullanmıştır ve 2.0 ile birlikte Proof of Stake (PoS) mekanizmasına geçiştir. Bu mekanizmalar, ağ üzerindeki işlemlerin doğrulanması ve güvenli bir şekilde kaydedilmesi için tasarlanmıştır. Ancak, her teknoloji gibi, potansiyel zayıf noktaları ve saldırı vektörleri içerebilir.
• Merkeziyetsizlik: Ethereum’un merkeziyetsiz yapısı, tek bir noktadan başarısızlık riskini azaltır ve ağı potansiyel saldırılara karşı daha dirençli hale getirir.

Ethereum kullanıcı güvenliği

• Özel Anahtar Yönetimi: Ether ve diğer kripto para birimlerinin güvenliği büyük ölçüde kullanıcıların özel anahtarlarını güvenli bir şekilde saklamalarına bağlıdır. Özel anahtarların kaybolması veya çalınması, kullanıcıların fonlarını kalıcı olarak kaybetmelerine neden olabilir.
• Phishing Saldırıları ve Dolandırıcılık: Kullanıcılar, phishing saldırıları ve sosyal mühendislik dolandırıcılıklarına karşı dikkatli olmalıdır. Bu tür saldırılar, kullanıcıların kişisel bilgilerini ve özel anahtarlarını ele geçirmeyi amaçlar.

Ethereum, sürekli gelişen bir ekosistemdir ve güvenlik, hem platform hem de kullanıcılar için sürekli bir öncelik haline gelmiştir. Üzerinde çalışan uygulamaların güvenliği, hem teknik altyapı hem de kullanıcıların kendi güvenlik uygulamalarına bağlıdır. Yatırımcılar ve kullanıcılar, riskleri azaltmak için daima güvenlik en iyi uygulamalarını takip etmeli ve güncel kalabilmek için eğitimlerine devam etmelidir.

Ethereum nasıl çalışır?

Ethereum’un çalışma mekanizması, birkaç temel bileşene dayanır: blockchain, akıllı kontratlar, Ethereum Sanal Makinesi (EVM) ve konsensüs mekanizması.

Ethereum, tüm işlemlerin ve akıllı kontratların durum değişikliklerinin kaydedildiği bir blockchain kullanır. Bu blockchain, ardışık bloklar zinciri şeklinde düzenlenir, her bir blok bir önceki bloğa kriptografik bir hash ile bağlanır. Bu yapı, verilerin değiştirilemez ve şeffaf bir şekilde saklanmasını sağlar.

Akıllı kontratlar, önceden belirlenmiş koşullar yerine geldiğinde otomatik olarak yürütülen, öz-yürütülebilir sözleşmelerdir. Ethereum üzerinde, bu kontratlar Solidity gibi programlama dilleri kullanılarak yazılır ve blockchain’ine dağıtılır. Akıllı kontratlar, finansal işlemlerden oy sistemlerine ve otomatik görev yürütücülere kadar birçok işlevi yerine getirebilir.

Ethereum Sanal Makinesi, akıllı kontratların çalıştırıldığı, izole edilmiş bir ortamdır. EVM, ağın her düğümünde bulunur ve akıllı kontratların güvenli, izole edilmiş bir şekilde yürütülmesini sağlar. EVM, akıllı kontratların ağ üzerindeki herhangi bir düğümde, tam olarak aynı şekilde çalışmasını garantiler.

Ethereum, blockchain’in doğruluğunu ve güvenliğini sağlamak için bir konsensüs mekanizması kullanır. Başlangıçta, Ethereum Proof of Work (PoW) mekanizmasını kullanmıştır; bu, madencilerin karmaşık matematiksel bulmacaları çözerek yeni bloklar eklemesine ve ödül olarak Ether (ETH) kazanmasına olanak tanır. Ancak, 2.0 güncellemesi ile birlikte, daha enerji verimli ve ölçeklenebilir olan Proof of Stake (PoS) mekanizmasına geçiş yapmıştır. PoS’ta, kullanıcılar (veya “validatorlar”), sistemdeki hisselerini “bahis” olarak kullanarak blok onaylama hakkı kazanır ve işlemleri doğrular.

Ethereum, bu bileşenlerin bir araya gelmesiyle, dünya çapında geliştiricilere, işletmelere ve bireylere merkeziyetsiz, şeffaf ve güvenli bir platform sunar. Bu platform, finansal hizmetlerden sosyal ağlara ve oyunlara kadar geniş bir uygulama yelpazesinin geliştirilmesine olanak tanır.

Ethereum geleceği

Ethereum’un geleceği, platformun öncü teknolojisi, sürekli gelişimi ve genişleyen ekosistemi göz önünde bulundurulduğunda oldukça parlak görünmektedir. 2.0’a yapılan geçiş, ölçeklenebilirlik ve enerji verimliliği gibi temel zorlukların üstesinden gelmeyi hedeflerken, Ethereum’un daha geniş bir kullanıcı ve uygulama tabanına hitap etmesini sağlayacak önemli iyileştirmeler sunmaktadır. Bu, Ethereum’un finans, sanat, oyun ve daha pek çok alanda merkeziyetsiz uygulamaların ve akıllı kontratların geliştirilmesi için tercih edilen platform olmasını sağlayacak stratejik adımlardır.

DeFi (Merkeziyetsiz Finans) ve NFT (Non-Fungible Token) gibi yenilikçi konseptlerin popülerleşmesi, Ethereum ağının kullanım durumlarını ve uygulama alanlarını genişletmiştir. Bu trendlerin devam etmesi beklenirken, Ethereum’un blockchain teknolojisini kullanarak yeni endüstri standartları belirlemesi ve dijital ekonomide merkezi bir rol oynaması muhtemeldir. Ethereum’un geleceğinin bu denli parlak olmasının bir başka nedeni de, geliştirici topluluğunun büyüklüğü ve aktifliğidir. Sürekli yenilikler ve iyileştirmeler, platformun evrimini hızlandırırken, Ethereum’un uzun vadeli başarısının ve sürdürülebilirliğinin temel taşları arasında yer almaktadır. Bu dinamikler ışığında, Ethereum’un geleceği sadece teknoloji ve finans dünyasında değil, aynı zamanda toplumsal ve ekonomik yapıları dönüştürme potansiyeline sahip olduğunu göstermektedir.

ETH coin alınır mı?

ETH alıp almama kararı, birçok faktöre bağlı olarak kişisel bir tercihtir ve bu kararı alırken dikkatlice değerlendirilmesi gereken birkaç önemli nokta vardır. Ethereum, blockchain teknolojisinde öncü rollerden birini üstlenmiş ve akıllı kontratlar ile merkeziyetsiz uygulamalar (DApps) için geniş bir kullanım alanı sunmuştur. Bununla birlikte, kripto para piyasaları yüksek volatiliteye sahip olduğundan, ETH yatırımı önemli riskler taşır ve piyasa değerleri kısa sürede büyük dalgalanmalar gösterebilir.

Dünya genelinde kripto para birimlerine yönelik regülasyonların değişken doğası da göz önünde bulundurulmalıdır. Bu nedenle, ETH alımı yapmadan önce kapsamlı bir araştırma yapmak, finansal hedeflerinizi ve yatırım stratejinizi netleştirmek önemlidir. Her yatırım kararında olduğu gibi, çeşitlendirme ve yalnızca kaybetmeyi göze alabileceğiniz miktarlarda yatırım yapma prensipleri ETH için de geçerlidir.