Merkeziyetsiz finans (DeFi), kripto paralar gibi güvenli dağıtılmış defterlere dayanan yeni bir finans teknolojisidir. Ülkelerin sahip oldukları ya da özel iştirak olarak bilinen tüm banka ve bankacılık sistemleri ise devletler kural koyucuları tarafından belirlen kurallarla yönetilmektedir. DeFi ise bu merkezi finansal sistemlerinin karşısında durarak her bir bireyin peer-to-peer (eşten eşe) dijital assetler ile çalışarak güçlenmesini sağlar.
Merkeziyetsiz Finans nasıl çalışır? Bireylere ne gibi artılar sunar?
Merkeziyetsiz Finans, aynı kripto paraların kullandığı gibi Blockchain teknolojisini kullanır.İşlemleri yapabilmek adına dApps ler kullanılır, dApps ler sayesinde blockchain çalışır.
Blockchain üzerinde işlemler bloklarda kaydedilir, sonra diğer kullanıcılar tarafından valide edilir. Bu validatörler bir işlem konusunda anlaşırsa, blok kapatılır ve şifrelenir; bir önceki blok hakkında bilgileri içeren başka bir blok daha oluşturulur.
Merkeziyetsiz finansın uygulanması
Merkeziyetsiz finansın en önemli amacı olan aracıları ortadan kaldırmak prensibi sayesinde; özel ve tüzel kişiler kendileri arasında (peer to peer) işlemleri rahat bir şekilde uygulayabilirler. Bu da (peer to peer) ağları sayesinde DeFi güvenlik protokolleri, bağlantı, yazılım ve donanım gelişimlerinde kullanır. Kısaca anlatmak gerekirse merkeziyetsiz finansal süreç, teknolojinin gelişimi için en önemli unsurlardan biridir.
Merkeziyetsiz finansın avantajları ve dezavantajları
Global anlamda iş yapabilme kapasitesinin yanında, zaman farkı gözetmeden sermaye transferi yapabilme imkanı sunmaktadır. Bireylere sağladığı yüksek güvenlik, hız, yatırımcı profilinin yüksek gelir elde etmesi en büyük avantajları arasında yer almaktadır.
Dezavantaj olarak bakıldığında ise; dApps lerin henüz daha anlaşılabilir olmaması, blockchain okur yazarlığının düşük olduğu bu dünyada bireylerin kullanabilme kapasitesini düşürebilmektedir. Blockchain okuryazarlığının gelişme süreçlerinde sahtekarlık, dolandırıcılık gibi yol kazalarını fazlası ile duymaktayız. Dezavantajların tamamı geliştiriciler ve ekosistem profesyonelleri tarafından giderileceğine eminiz.
Merkeziyetsiz finansın gelecekteki yeri
Merkeziyetsiz finans günden güne evrimleşmektedir, bireylerin blockchain okuryazarlığının gelişeceği dünyada kullanım alanları artacak ve süreç yönetimi finans alanında devam edecektir. Gelişim sürecinin devam ettiğini gördüğümüz günümüzde, henüz daha düzenlenmemiş olması, alt yapı sorunları ki standart bir alt yapı sürecinde yüksek teknoloji üretiminin sancılarını çekmektedir. Tahmin edilebileceği gibi düzenlem protokollerinin henüz hack ve saldırılara açık olması ve kanun koyucuların yeniliğe açık olması gerekliliği hukuksal bazda farklılıklar olacağını ve bu değişime ayak uyduracağı gerçeğini masaya koymaktadır.
Neden bankalar neden kripto paraları ve merkeziyatsiz finansı kabul etmekte zorlanıyor?
Merkeziyetsiz finans mevcut bankacılık sistemine karşı çıkan bireysel olarak insanların ticaretini devam ettirmesini ön plana alan bir yapıdır.Merkeziyetsiz finans kavramı, bankaların ve diğer finansal şirketlerin hizmetlerini kullanmak için talep ettikleri ücretleri ortadan kaldırır ve peer-to-peer, yeni bire bir işlem yapabilme imkanı için insanları bu yeniliği kullanmaya davet eder.
Kripto paraların ve merkeziyetsiz finansın; dünya üzerinden finansal sistemi değiştirmek adına çalışmaları tüm dünya tarafından merakla izlenmektedir. Özellikle bankacılık sektöründe kripto paraların kullanımı ile ilgili tereddütlerin olması sebebiyle süreç uzamaktadır.
Nedir bu tereddütler?
Düzenleme olmaması sebebiyle yaşanan volatilite yani aşağı ve yukarı sert hareketler bankacılık da kripto para kullanımı ile ilgili en önemli tereddülerinden bir tanesidir.Örnek vermek gerekirse borsaya kote olan şirketlerden Amazon, Tesla gibi şirketler ellerindeki rezervi korumuşlar ve yeni alım yapmamışlardır. Ödeme kabulü noktasında ise önceki dönemlere nazaran daha çekimser durum sergilemektelerdir.
Merkez bankalarının en önemli görevi ülke içindeki ekonomik politikaları sağlamak ve güvensizlik oluşturacak durumları bertaraf etmektir. Kripto paralar, belirli bir ülkenin faiz oranlarından doğrudan etkilenmez ve bu da onların değerlerini belirlemede birçok faktörün etkili olmasına neden olur.Eğer bir merkez bankası, halkının kullandığı para biriminin değerini kontrol edemezse, artık enflasyonu veya ekonomik ve finansal sistemlerin güvenliğini, istikrarını ve sağlamlığını kontrol edemez.
Kripto paraların regülasyonu ve yasal durumu, bankalar için önemli tereddütlerden bir tanesidir. Kripto paraların anonim doğası, kara para aklama ve diğer yasadışı faaliyetler için kullanılmasını ihtimali göz önünde tutulmaktadır.
Merkeziyetsiz finans bölümünde de bahsettiğimiz gibi yeni bir teknoloji olması ve henüz okuryazarlık seviyesinin istenen düzeye gelmemesinden dolayı teknolojik risklerin altına girmek istemedikleri gibi bu süreçte müşterilerini koruma içgüdüsünü doğurmaktadır. Siber güvenlik kriterini de değerlendirme dahiline alındığı yatırımsal açıdan anlamlı bulunmayabilmektedir.
Sonuç olarak, bankaların kripto paraları kabul etmeyi reddetmelerinin ana nedenleri arasında volatilite, merkez bankalarının kontrolü, düzenleme ve yasal konular, teknolojik zorluklar ve güvenlik endişeleri ile müşteri koruma bulunmaktadır. Bu faktörler, kripto paraların genel kabulünü etkileyen önemli engeller olarak karşımıza çıkmaktadır.
Teknolojik olarak ve risk yapısı açısından kendini güvene alan ülkelerde bankalarda kripto para kabulü günümüzde çok sık olmamakla beraber başlamış ve süreç diğer finansal kuruluşlar tarafından dikkatlice inceleme altına alındığı, tüm dünyanın gözü önünde yeniliklerin insanlarla tanıştırıldığı döneme adım adım yaklaştığımız görülmektedir.
Bu makale yatırım tavsiyesi veya önerisi içermemektedir. Her yatırım ve alım satım hareketi risk içerir ve okuyucular karar verirken kendi araştırmalarını yapmalıdır.
